لکنت زبان (علایم تا جامع ترین راهکار درمانی)

لکنت زبان فرزندتون شروع شده و نگرانش هستید؟ یا اینکه خودتون لکنت دارید و درحال تحقیق برای درمانش هستین؟ این مقاله دقیقا برای شماست.

توجه: قبل از اینکه برید سراغ درمان بهتره کل مقاله رو مطالعه کنید. (لطفا جدی بگیرید و تنبلی نکنید!)

لکنت زبان چیست؟

لکنت یک اختلال گفتاری است که شامل مشکلات مکرر و قابل توجهی در جریان گفتار طبیعی است. افرادی که لکنت دارند می دانند چه می خواهند بگویند، اما در بیان آن مشکل دارند.

برای مثال، آنها ممکن است یک حرف یا کلمه را تکرار کرده یا بیش از حد بکشند. یا ممکن است در حین صحبت کردن مکث کنند زیرا به یک کلمه یا صدای مشکل دار رسیده اند.

در عامیانه به لکنت زبان میگن گرفتگی زبان یا تپق زدن یا گیر کردن وسط حرف زدن.

البته یک عده بطور اشتباه به مشکلات تلفظی میگن لکنت زبان که اون لکنت نیست. (مثلا کسی که صدای س رو نمیتونه بگه مشکلش لکنت نیست)

لکنت زبان در کودکان: کودکان خردسال ممکن است زمانی که توانایی های گفتاری و زبانی آنها به اندازه کافی رشد نکرده باشد لکنت زبان پیدا کنند.

لکنت مزمن: اگر لکنت زبان در کودکی درمان نشود ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد. این نوع لکنت می تواند بر عزت نفس و ارتباطات فرد اثر بگذارد.

لکنت زبان ناگهانی در بزرگسالان: گاهی ممکن است در اثر عوامل مختلف در سنین بزرگسالی به طور ناگهانی لکنت ایجاد شود که به آن لکنت ناگهانی در بزرگسالان یا لکنت اکتسابی می گویند.

علایم لکنت زبان

فردی که لکنت دارد ممکن است یک یا چند علامت زیر را داشته باشد:

• تکرار یک حرف: “م-م-من آب میخوام”
• تکرار یک هجا از کلمه: “من آب می-می-میخوام”
• کشیدن صداها: “من آب میییییییییییخوام”
• قفل یا گیر (قفل شدن جریان صدا و هوا): “…(مکث طولانی)…من آب می خوام”
• کلمات شکسته یا Broken words (مکث یا تنفس وسط کلمه): “من آب می…..خوام”

البته علاوه بر این علایم ممکن است علایم جانبی و رفتار های ثانویه نیز رخ دهند:

• اضافه کردن کلمات اضافی مانند “ام” در صورت پیش بینی لکنت در کلمه بعدی
• کشش، سفتی یا حرکت بیش از حد صورت یا قسمت های مختلف بدن برای تولید کلمه مثل پرش دست یا پا
• چشمک زدن حین لکنت کردن
• لرزش لب یا فک
• تیک های صورت
• سر تکان دادن
• مشت گره کردن
• اضطراب از صحبت کردن
• توانایی محدود برای برقراری ارتباط موثر
• اجتناب از کلمات، افراد یا موقعیت هایی که احتمال لکنت در آنها بالا باشد

انواع لکنت زبان

انواع لکنت زبان را میتوانیم به چند مدل دسته بندی کنیم:

براساس علایم)

علایم رو بالاتر گفتیم، یعنی:

1. تکرار
2. کشیدن
3. گیر
4. شکستن کلمه

انواع لکنت بر اساس مدل کوه یخ)

مدل کوه یخ میگه علائم لکنت ۲ دسته‌ست:

علایم لکنت پیدا: که مثل نوک کوه یخ بیرون از آبه و می‌بینیم. چیاست؟ همون گیر کردن در حرف زدنه که میبینم.

علایم لکنت پنهان: مثل قسمت زیری کوه یخ که داخل آبه و نمیبینمش. چیاست؟ اینکه فرد خجالتی میشه، اعتماد به نفس پایین‌تری داره، در جمع کمتر حرف میزنه و…

انواع بر اساس شدت و میزان لکنت)

این هم ۳ دسته میشه معمولا:

• لکنت خفیف
• لکنت متوسط
• لکنت شدید

دانستن انواع لکنت چرا مهمه؟!

برای بزرگسالان که خیلی کمک کننده ست لکنت‌شون رو بشناسن و به مرور ببینن دارن بهتر میشن یا بدتر.

برای کودکان هم دقیقا همینطور هست، یعنی خانواده باید بهتر لکنت رو بشناسن.

براساس همین انواع می‌تونیم روند و بهبودی لکنت رو بهتر بررسی کنیم. اگه هم حواسمون بهش نباشه درمان ممکنه خوب پیش نره!

عوامل تشدید کننده‌ی شدت لکنت

برخی عوامل لکنت زبان را می تواند تشدید کند. مثلا:

• ترس، استرس، خشم (چه به صورت مقطعی باشه مثل ترس از یه فیلم ترسناک، چه خود فرد خلق و خوی مضطرب یا حساسی داشته باشه)
• خستگی
• عجله و سرعت صحبت بالا
• تنش و فشار محیطی (حالا چه مستقیما فرد مسخره بشه، چه غیر مستقیم محیط متشنجی داشته باشه)
• صحبت کردن در جمع یا صحبت کردن با تلفن

توجه کنید که این موارد علت لکنت نیست. این موارد فقط لکنت را زیاد می کنند. علت لکنت را در ادامه بخوانید:

علت لکنت زبان چیست؟

لکنت زبان اغلب در کودکان بین ۲ تا ۶ سال که در حال رشد مهارت های زبانی خود هستند، رخ می دهد.

تقریباً ۷۵ درصد از کودکان دارای لکنت بهبود می یابند. برای ۲۵ درصد باقی مانده، اگر درمان صورت نگیرد ممکن است لکنت مزمن و تثبیت شده و تا آخر عمر باقی بماند. (نگران نباشید در انتهای مقاله درباره ی درمان لکنت بهتون راهکار دادیم!)

اگر می‌خواهید علت دقیق لکنت را بدانید این مقاله را بخوانید: علت لکنت زبان چیست؟ »

علل احتمالی عبارتند از:

• سابقه خانوادگی (ژنتیک): بسیاری از افرادی که لکنت دارند یک عضو در خانواده یا فامیل دارند که او نیز لکنت داشته یا دارد.
• ناهنجاری در کنترل حرکتی گفتار: افرادی که لکنت دارند، ممکن است تفاوت هایی در نحوه عملکرد مغز در هنگام صحبت داشته باشند. برخی شواهد نشان می‌دهند که ناهنجاری‌هایی در کنترل حرکتی گفتار، مانند زمان‌بندی، هماهنگی حسی و حرکتی ممکن است دخیل باشند.

اما لکنت در بزرگسالی می تواند دلایل دیگری داشته باشد:

• لکنت نوروژنیک: سکته مغزی، آسیب مغزی تروماتیک یا سایر اختلالات مغزی می تواند باعث لکنت شود.
• لکنت سایکوژنیک: روانی گفتار نیز می تواند به دلیل فشار عصبی یا عاطفی مختل شود.
• لکنت فارماکوژنیک: لکنت همچنین در اثر عوارض جانبی دارو می تواند ایجاد شود.

لکنت زبان خودش خوب میشه؟

خیلی از خانواده ها (مخصوصا پدرها) به اشتباه فکر میکنن کودک بزرگ بشه خودش خوب میشه. ولی اینطور نیست!

لکنت فقط در یک سری از کودکان خود به خود درمان می شود و در باقی کودکان مزمن می شود. یعنی چی؟

یعنی به مرور هرچه جلوتر می رود بدتر می شود!

+ اما ما شنیده ایم در فامیل و دوستان که فلانی هم اینطور شد خودش خوب شد، این چطوریه پس؟

درسته. اما عمده کودکانی که لکنت‌شان خوب می شود و نیازی به درمان ندارند لکنت ندارند بلکه ناروانی طبیعی دارند.

ناروانی طبیعی چیست؟ بذارید بیشتر توضیحش بدیم.

تفاوت لکنت زبان با ناروانی طبیعی

تاحالا شده وسط حرف زدن تپق بزنی؟ قطعا برای همه مون اتفاق افتاده ولی آیا این اسمش لکنت هست؟

خیر!

ناروانی طبیعی یک اختلال در گفتار هست که بسیار شبیه همان لکنت است اما لکنت نیست.

عمدتا خودش خوب می شود و نیاز به درمان ندارد.

اما مشکل کجاست؟ مشکل اینجاست که ناروانی طبیعی و لکنت را شما نمی توانید تشخیص دهید که کدام است!

تشخیص این موضوع با گفتاردرمانگر متخصص لکنت است.

یعنی اگر به متخصص لکنت (گفتاردرمانگر) مراجعه کنید هم ایشان تشخیص میدهد که نیاز به درمان ندارد و با رعایت یک سری نکات مشکل رفع می شود.

اما اگر مشکل لکنت بود باید هرچه سریعتر درمان را شروع کرد وگرنه با عقب انداختن درمان، خطر مزمن شدن لکنت بیشتر می شود.

خطر مزمن شدن لکنت

همانطور که قبلا اشاره کردیم لکنت زبان ممکن است تثبیت و مزمن شود. عوامل افزایش ریسک مزمن شدن لکنت عبارت اند از:

• لکنت بیش از شش ماه طول کشیده است
• مشکل همراه مثل تاخیر در رشد یا سایر مشکلات گفتاری وجود دارد
• با بزرگتر شدن کودک ، لکنت عود می کند یا ادامه می یابد
• جنسیت کودک پسر است
• کودک شما پس از سه و نیم سالگی لکنت را شروع کرده است
• همراه با لکنت کردن انقباض عضلانی یا تقلا برای صحبت کردن دارد
• لکنت باعث اضطراب یا رفتار هایی مثل ترس یا اجتناب از موقعیت هایی که نیاز به صحبت کردن دارد، شده است
• از بزرگسالی شروع شده است

عوارض لکنت زبان

لکنت می تواند منجر شود به:

• مشکلات در برقراری ارتباط با دیگران
• اضطراب در مورد صحبت کردن
• صحبت نکردن یا اجتناب از موقعیت هایی که نیاز به صحبت کردن دارند
• از دست دادن مشارکت و موفقیت اجتماعی، تحصیلی یا کاری
• مورد آزار و اذیت قرار گرفتن یا مسخره شدن
• اعتماد به نفس و عزت نفس پایین

(تصور کنید خودتون نتوانید برای یک روز بطور راحت صحبت کنید و در تمام صحبت هایتان گیر کنید! میبینید که چه روز سختی خواهد بود.

سخت ترین نوع زندان‌ها رو میدونید چیه؟ زندان انفرادی! چون از ارتباط برقرار کردن با آدما محروم میشیم. لکنت هم داره ارتباط برقرار کردن با آدما رو از فرد میگیره. پس ببینید چقدر سخته!)

تشخیص لکنت زبان

اینکه بگوییم کودک شما لکنت دارد یا نه آسان نیست. لکنت فراتر از تپق زدن هاست.

تشخیص لکنت با گفتاردرمانگر است. آسیب شناس گفتار و زبان (گفتاردرمانگر) کودک شما را به دقت ارزیابی کرده و در نهایت لکنت فرزند شما را مشخص می کند.

گفتاردرمانگر تنها متخصصی است که در زمینه ی ارزیابی، تشخیص و درمان لکنت تخصص دارد.

گفتاردرمانگر موارد زیر را ارزیابی خواهد کرد:

• تعداد ناروانی ها
• انواع ناروانی ها
• سابقه ی سلامتی
• واکنش فرزند شما به ناروانی هایش
• چگونه فرزند شما تلاش می کند صحبت خود را “اصلاح” کند
• لکنت چگونه بر صحبت، بازی ها و ارتباطات فرزند شما تاثیر می گذارد؟
• آیا لکنت زبان، شرایط موفقیت تحصیلی کودک را در مدرسه سخت تر می کند؟

البته مسیر ارزیابی و تشخیص لکنت در بزرگسالان کمی متفاوت است که گفتاردرمانگر شما به دقت این موارد را در نظر می گیرد.

درمان لکنت زبان کودکان

متاسفانه در سطح اینترنت اطلاعات غلط زیادی در مورد درمان لکنت وجود داره. در نتیجه ما سعی میکنیم بهترین اطلاعات رو در اختیارتون قرار بدیم.

لکنت کودکتون با این موارد درمان نمیشه:

• بهش بگیم آروم حرف بزنه
• غذاهای گرمی بدیم و سردی ندیم
• استرس کودک رو کم کنیم (با این خوب نمیشه)
• آرامش بدیم و نذاریم بترسه

تکرار میکنم موارد بالا کمک کننده نیست. تازه خیلی هاشون لکنت رو بدتر میکنن!

پیشنهاد میکنم برای اینکه بفهمید چه کارهایی رو نباید بکنید این مقاله رو بخونید: ۱۴ تصور غلط درباره لکنت زبان »

پس چطور درمان میشه؟

بهترین راه درمان لکنت کودک گفتاردرمانی هست.

گفتاردرمانی چکار میکنه؟

گفتاردرمانگر این کارها رو انجام میده:

• لکنت کودک شما رو بررسی میکنه
• بررسی سابقه خانوادگی لکنت
• انواع لکنت کودک‌تان رو شناسایی میکنه
• تعیین میزان و شدت لکنت
• آموزش جدول SR
• آموزش به خانواده
• ارسال برنامه های لازم به خانواده
• برنامه ریزی درمان لکنت

تمام این موارد که مشخص شد بعد درمان کودک شما مشخص میشه که از طریق چه برنامه ای باشه.

(برنامه های درمانی بسته به هر کودک متفاوت هستن. ولی اغلب در قالب بازی هست و اصلا کار سخت و عجیبی نیست!)

سراغ این موارد هم نرید که فقط وقتتون رو تلف می کنید:

• درمان لکنت با شبیه سازی ذهن (مورد تایید نیست)
• درمان با روانشناس و مشاوره
• درمان گیاهی (با طب سنتی)
• حرف زدن جلوی آینه
• با صدای بلند حرف زدن
• خودتون بخواید با بچه کار کنید!

برای کودکان ۲-۶ ساله، درمان ممکن است بر روی یکی از این دو مورد تمرکز کند:

• استراتژی های مستقیم (کار با فرزندتون برای تغییر نحوه صحبت کردنش)
• استراتژی های غیر مستقیم (ارائه ی راه هایی به شما برای اینکه کودکتون راحت تر صحبت کنه)

شما بخش مهمی از درمان فرزندتان هستید.  همچنین گفتاردرمانگر می تواند به شما در یادگیری بیشتر موارد زیر کمک کند:

• نحوه پاسخ به کودکتان هنگامی که صحبت می کند.
• تغییراتی که می توانید برای بهبود روانی گفتار کودک خود انجام دهید.
• کارهایی که باید انجام دهید تا احساس کودکتان را در مورد صحبت کردنش بهبود دهید.

پیشنهاد میکنیم حتما این مقاله را مطالعه کنید تمام نکات مربوط به درمان لکنت کودکان + ویدئو گفته شده است:

بهترین روش درمان لکنت زبان کودکان »

درمان لکنت زبان بزرگسالان

درمان لکنت در نوجوانان و بزرگسالان متفاوت از کودکان است. لکنت در بزرگسالان تغییر کرده و فقط گیر کردن در حرف زدن نیست.

مثلا فرد بزرگسال این مشکلات را هم علاوه بر لکنت دارد:

• ترس از صحبت در جمع
• ترس از صحبت با تلفن
• اغلب مشکل در صحبت با غریبه ها
• خجالتی شدن
• از دست دادن فرصت های شغلی
• مشکل در ارتباط با جنس مخالف

پس اینجا دیگر فقط مشکل یک لکنت زبان به تنهایی نیست.

بهترین و اولین راهکار درمانی برای بزرگسالان، گفتاردرمانی تخصصی لکنت است.

شاید شما مراجعه به گفتاردرمانی داشته اید اما نتیجه نگرفتید. این چند علت ممکن است داشته باشد.

اما مهمترین آن این است که به گفتاردرمانگر متخصص لکنت مراجعه کنید! برخی درمانگران در حوزه لکنت متخصص شده اند که می‌توانند بهتر به شما کمک کنند.

اگر برای درمان لکنت خود مصمم هستید مقاله ی زیر را بخوانید:

بهترین روش درمان لکنت بزرگسالان »

درمان خانگی لکنت زبان

برخی معتقد هستند لکنت را می‌توانیم در منزل و بدون مراجعه به گفتاردرمانی رفع کنیم.

از این راهکارها استفاده می کنند:

• آروم حرف زدن کودک
• تکرار کردن و درست کردن حرف‌های کودک
• دادن غذاهای با طبع گرمی
• استفاده غذاهای طب سنتی و گیاهی

هیچکدام از این موارد کمک کننده نیست!

لکنت فقط در ۲ حالت با درمان خانگی در منزل خوب می شود:

• کودک لکنت نداشته و ناروانی طبیعی دارد.
• استراتژی های درمان غیرمستقیم برای کودکان زیر ۳ سال

این استراتژی‌ها باید توسط والدین اجرا شود چون کودک خیلی کوچک است. با اجرای این برنامه ی درمان غیر مستقیم لکنت کودک می‌تواند در منزل درمان شود.

با اینحال حتما توصیه می کنیم از یک گفتاردرمانگر متخصص لکنت مشورت بگیرید (حتی شده یک جلسه!). نگرانی شما رفع خواهد شد.

به هیچ عنوان درمان لکنت کودکی که بیشتر از ۶ ماه گذشته را عقب نیاندازید!

اگر می‌خواهید لیست جامعی از تمام اقدامات درمانی در منزل را بدانید مقاله ی زیر را بخوانید:

راهنمای جامع درمان خانگی لکنت زبان »

داروی درمان لکنت زبان

اگرچه برخی از داروها برای لکنت آزمایش شده است، اما هنوز هیچ دارویی برای کمک به این مشکل ثابت نشده است.

در نتیجه خیلی سراغ درمان دارویی نروید!

ما هم خوشحال خواهیم شد اگر دارویی کشف شود که کمک کند لکنت خیلی سریع درمان شود. اما متاسفانه هنوز چنین دارویی وجود ندارد.

والدین در برابر لکنت فرزندشان چه کنند؟

دربرابر لکنت فرزندتان هیچکاری نکنید! فقط شنونده ی خوبی باشید. (انگار نه انگار که لکنت داره!)

این موارد نیز می‌تواند به فرزند شما کمک کند:

1. با دقت به صحبت های کودک گوش دهید.
2. تماس چشمی
3. تکمیل نکردن حرف های کودک
4. قطع نکردن صحبت کودک
5. و…

همچنین ۱۰ مورد بسیار مهم را مقاله ی مربوط به درمان لکنت کودکان برایتان نوشته ایم.

یادتان نرود اینها لکنت را درمان نمی کند! درمان لکنت کودکان »

گفتاردرمانی: راهکار اصلی درمان لکنت

درنهایت حتما و فورا جلسات درمان لکنت فرزندتان را شروع کنید تا از مزمن شدن لکنت جلوگیری کنید.

به این منظور می توانید با تیم “توان درمان” در ارتباط باشید. تیم ما خدمات درمان در منزل و درمان آنلاین لکنت را توسط آسیب شناسان گفتار و زبان متخصص در زمینه ی لکنت ارائه می کند.

جهت مشاوره و تعیین نوبت جلسه ی گفتاردرمانی می توانید با این شماره تماس حاصل فرمایید: ۰۹۱۰۳۸۸۰۳۳۷