سرطان حنجره

مقدمه

سرطان حنجره (به انگلیسی: کارسینومای حنجره carcinoma) با توجه به نقش های مختلف حنجره (گفتار، حفاظت تنفسی، بلع) همیشه فرآیندی پیچیده و بحث برانگیز بوده است. دانش گسترده ای از الگوهای تکثیر تومورها و روش های درمانی گوناگون برای بررسی و درمان سرطان حنجره ضروری می باشد. در این بخش سعی بر این است که سرطان حنجره و انواع آن معرفی گردد و روش هایی که معمولا برای ارزیابی و درمان سرطان به کار می روند ارائه شوند.

سرطان حنجره

ابتدا تعریفی مختصر از سرطان ارائه می گردد. سرطان اصطلاحی ست که به مجموعه بیماری ‌هایی اطلاق می‌ شود که از تکثیر مهارنشده سلول‌ ها پدید می‌آیند. سلول‌های سرطانی از سازوکارهای عادی تقسیم و رشد سلول‌ها جدا می‌افتند و به میزان بسیار زیادی تکثیر می شوند.

سرطان حنجره (کارسینومای حنجره) یکی از انواع سرطان های سروگردن می باشد و هر سال بیش از ۱۲۰۰۰ مورد جدید سرطان حنجره در آمریکا تشخیص داده می شود که اکثریت آن ها در مردان دیده می شود. سرطان حنجره حدود ۱.۳ درصد از کل تومورهای جدید تشخیص داده شده در بدن و حدود ۲۰ درصد از کل سرطان های سر و گردن را تشکیل داده است.

افزایش سرطان حنجره با افزایش مصرف الکل و سیگار، رابطه مستقیم دارد. همچنین قرار گرفتن در معرض اشعه رادیویی و مواد آلوده کننده محیط همچون نیکل، گاز موستارد (خردل)، محصولات چوبی و کودهای شیمیایی می تواند یک عامل سبب شناسی برای سرطان حنجره باشند.

بازگشت اسید معده (رفلاکس) و پاپیلوما هم می توانند با تومور مرتبط باشند. پاپیلوما توموری است که در نتیجه عملکرد یک نوع ویروس ایجاد می شود و هم در کودکان و هم در بزرگسالان مشاهده می شود. برای آن که پیش آگهی (پیش‌بینی آینده یک بیماری) مطلوبی در انتظار بیمار باشد، قطع مصرف الکل و سیگار یا کاهش مصرف آن ها ضروری می باشد. این بیماری معمولا یک بیماری متعلق به سنین بالا است.

سرطان حنجره می تواند قابل پیشگیری باشد. با تشخیص زودهنگام زخم های کوچک تر، فرصتی برای نجات و پیشگیری سریع از پیشرفت سرطان به وجود می آید. پس ارزیابی مداوم زخم حنجره ای یک امر ضروری است.

قسمت سفید رنگ روی چین های صوتی در سمت راست تصویر (فلش زرد رنگ)، توده سرطانیست.

علایم سرطان حنجره

علایم سرطان حنجره به طور مفصل در مقاله ی ” علایم سرطان حنجره” توضیح داده شده است. به طور مختصر چنانچه هر یک از علائم زیر را بیش از دو هفته مشاهده کردید جهت بررسی به پزشک مراجعه فرمایید:

• احساس تغییر در صدا
• مشکلات بلع
• احساس ورم و گرفتگی در گلو
• وجود سرفه های طولانی
• وجود گوش درد و گلودرد مزمن
• ناتوانی در تنفس
• کاهش وزن قابل توجه
• سایر علایم: عبارتند از تب، خستگی و بی حالی، تغییرات پوستی (قرمز شدن پوست، تیره شدن پوست، خارش)، درد در ناحیه سینه، نفس بدبو، تغییر اندازه غده های لنفاوی و بزرگ تر شدن آن ها، و تولید خلط به طور دایم.

آشنایی با برخی روش های ارزیابی و درمان

در ارزیابی اولیه، متخصص وجود صدای غیر طبیعی را در فرد حس می کند و اگر عوامل خطرزای دیگری وجود داشت، ارزیابی های بیشتری را انجام می دهد. برای ارزیابی بیشتر، میتوان از لارینگوسکوپی انعطاف پذیر استفاده کرد. همچنین برای بررسی دقیق حنجره از استروبوسکوپی استفاده می شود.

در این نوع ارزیابی، یک تیوب نورانی که از داخل بینی به سمت گلو هدایت می شود. بیمار در حین این عمل هوشیار است. یک داروی بی حس کننده به داخل بینی فرد اسپری میشود. این روش کمتر از یک دقیقه زمان میبرد. همچنین این اطلاعات می تواند برای زمان درمان ذخیره شود.

در ارزیابی های بعدی ممکن است فرد را در اتاق عمل بیهوش کنند و با استفاده از آندوسکوپ (وسیله‌ای است که سر آن حاوی لنزی است که ناحیه مورد بررسی را به وضوح روی نمایشگر نشان می‌دهد.) حنجره، مری و نای را بررسی کنند.

مطمئن ترین راه تشخیص سرطان، بافت برداری (بیوپسی) است. قطعه کوچکی از بافت منطقه ای که غیر طبیعی به نظر می رسد، بریده می شود و این نمونه در آزمایشگاه در زیر میکروسکوپ قرار گرفته و علائم سرطان در آن ارزیابی می شود. همچنین از روش های تصویر برداری مانند MRI نیز می توان برای ارزیابی و تشخیص استفاده نمود.

برای درمان این بیماری از مداخله های شیمی درمانی، پرتودرمانی، عمل جراحی و یا ترکیبی از این سه روش استفاده می شود. عمل جراحی نیز می تواند از برداشتن حنجره واقع در بالای دریچه نای، برداشتن نیمی از حنجره، برداشتن حنجره به صورت نیمه کامل تا برداشتن حنجره به صورت کامل را دربرگیرد.

برداشتن حنجره یا لارنجکتومی چیست؟

پرتو درمانی با استفاده از اشعه ایکس برای کشتن سلولهای سرطانی و کوچک کردن تومور انجام می شود . تابش پرتو ها از دو روش پرتو درمانی خارجی و داخلی صورت می گیرد. در روش پرتو درمانی خارجی دستگاه در خارج بدن قرار دارد و پرتو ساطع می کند و در روش پرتو درمانی داخلی مواد پرتوزا (رادیوایزوتوپ ) توسط لوله های پلاستیکی نازک درمحل سلولهای سرطانی قرار می گیرند.

شیمی درمانی یکی از روش‌های درمان سرطان یا کاهش شدت آن با استفاده از برخی داروهای خاص است. کار اصلی این داروهای خاص از بین بردن سلول‌های بیمار بدون صدمه به قسمت های اطراف است. البته شیمی درمانی اثراتی هم بر روی برخی سلول‌ها و بافت‌های بدن می گذارد؛ مانند ریزش موهای بدن، خشک شدن پوست و لاغری. در صورت لزوم متخصصان از ترکیب شیمی درمانی و پرتو درمانی استفاده می کنند.

در سمت چپ تصویر (فلش سفید رنگ) ، توده سرطانی دیده می شود.

انواع سرطان حنجره

حنجره یا جعبه صدا اندام تولیدکننده صوت در بدن است. تارهای صوتی نیز در این ناحیه قرار دارند. حنجره براساس محل قرار گیری تارهای صوتی به سه بخش کلی تقسیم می گردد: قسمت بالای تارهای صوتی، قسمتی که تارهای صوتی در آن جا قرار دارند و قسمت پایین تارهای صوتی که به نای (مسیر تنفسی) متصل است.
درمانگران معمولا از سیستم مرحله ای برای بیان مراحل سرطان و گزارش نتایج نهایی استفاده می کنند.

• در ابتدا T1 بیانگر این است که تومور محدود به ناحیه بالای تارهای صوتی است و تارهای صوتی حرکت نرمال و طبیعی دارند.
• سپس T2 نشان دهنده این است که تومور در قسمت بالای تارهای صوتی و در حد تارهای صوتی قرار دارد و تارهای صوتی حرکت نرمال دارند.
• T3 یعنی تومور محدود به حنجره است و شاهد درگیری تارهای صوتی هستیم.
• T4 بیانگر این است که تومور به غضروف تیروئید و سایر بافت های نزدیک گسترش یافته است. در این نوع تقسیم بندی کمتر روی اندازه تومور تاکید شده و بیشتر روی گستره ی آن تاکید شده است.

متد های درمانی در هر مرحله سرطان

در T1 «جراحی» و «پرتودرمانی» قرار دارد. پرتودرمانی به نسبت جراحی کمتر به مشکلات بلع و گفتار منجر می شود.

در T2 و T3 «جراحی + پرتودرمانی» قرار دارد. پرتودرمانی نسبت به جراحی اولویت دارد.

در T4 «جراحی + پرتودرمانی» یا « پرتودرمانی + شیمی درمانی» قرار دارد. در این مرحله مورد دوم یعنی شیمی درمانی نتایج بهتری داشته است.

تومورهای حنجره

تومورها را براساس محل قرارگیری به سه گروه تقسیم بندی می کنیم: تومورهای فوق چاکنای، تومورهای چاکنای، تومورهای زیر چاکنای. چاکنای درواقع همان سطح تارهای صوتی می باشد.

تومورهای فوق چاکنای

به تومورهایی که در قسمت بالایی تارهای صوتی قرار گرفته اند، تومورهای فوق چاکنای گویند. این نوع تومور می تواند در درون غضروف ها یا درون بافت های عمیق تر منتشر شود. بیمارانی با سرطان حنجره فوق چاکنایی می توانند با علایمی مانند مزه تلخ در گلو، تغییر صدا مثل خشن شدن صدا، اختلال بلع و بلع دردناک، درد گوش، بوی بد دهان، کاهش وزن یا بزرگ شدن و تورم گردن مواجه شوند.

همچنین صدای این افراد نامفهوم می شود. در این افراد معمولا تومورها به غدد لنفاوی (اندام بیضی شکل از دستگاه ایمنی بدن و حامل مایع لنف) متاستاز پیدا می کنند. (به گسترش و مهاجرت سلول‌های سرطانی از یک بافت به بافت‌های دیگر، متاستاز گفته می‌شود.)

تومورهای چاکنای

به تومورهایی که قسمت تارهای صوتی را درگیر کرده اند، تومورهای چاکنای گفته می شود. معمولا این تومورها در سطح تارهای صوتی گسترده می شوند و کمتر به صورت عمقی گسترده می شوند. تقریبا همه ی بیماران با تومور چاکنای تاریخچه ای از مصرف سیگار دارند.

رایج ترین علامت تومور چاکنای، گرفتگی صدا است. در مواردی که تومور پیشرفت کرده است علایم تلخی گلو، اختلال بلع و بلع دردناک، خلط خونی، انسداد راه هوایی، گوش درد و سرفه ی خشک نیز همراه گرفتگی صدا مشاهده می شود. غیاب ارتعاش تارهای صوتی نشانگر احتمال افزایش وجود سرطان است.

روش های مختلفی برای درمان این نوع تومور وجود دارد. یکی از این روش ها، کوردکتومی cordectomy است. کوردکتومی یعنی برداشتن کامل تارهای صوتی و عضله صوتی. زمانی استفاده می شود که تحرک تارهای صوتی مشکل دارد و تیروئید ورم کرده یا جایی که تومور به سمت بالا یا پایین منتشر شده است.

همچنین در مواردی که تومورهای پیشرفته وجود دارند و به حرکت تارهای صوتی صدمه می زنند، جراحی کامل حنجره صورت می گیرد.

تومورهای زیر چاکنای

به تومورهایی که در قسمت پایینی تارهای صوتی قرار دارند، تومورهای زیر چاکنای گفته می شود. بیشتر این تومورها از گسترده شدن تومورهای چاکنای به وجود می آیند. تومور اولیه زیرچاکنایی نادر است.

از علایم آن می توان به انسداد راه هوایی و گرفتگی صدا اشاره کرد. جراحی تومورهای زیرچاکنای همیشه نیاز به برداشتن کامل حنجره دارند. البته گاهی بعضی تومورها که از چاکنای به سمت زیرچاکنای گسترده شده اند با جراحی نصف حنجره برطرف می شوند.

به طور کلی امروزه در حیطه سرطان حنجره درمان های گسترده ای صورت می گیرد. گفتاردرمانگران به عنوان عضوی از تیم درمانی در بهبود کیفیت زندگی بیماران نقش مهمی دارند.

در مقاله ی “گفتاردرمانی در سرطان حنجره” به درمان این اختلال به تفصیل پرداخته شده است ( گفتار درمانی چیست؟ ). با وجود بررسی های انجام شده در این زمینه، سرطان حنجره همچنان به عنوان یک چالش بالینی پیچیده مطرح می شود.

شما می توانید سوالات خود را در قسمت دیدگاه ها ارسال نمایید و یا از بخش “مشاوره تخصصی رایگان” به ارتباط مستقیم با متخصصین تیم توان درمان بپردازید.