التهاب حنجره یا لارنژیت چیست؟ (از علایم تا درمان)

مقدمه

آیا دچار گرفتگی صدا و درد حنجره هستید؟ احتمالا همه ی ما در زندگی دچار التهاب حنجره شده ایم! زیرا این اتفاق بارها در سرماخوردگی ایجاد می شود. اما ممکن است التهاب حنجره عوامل دیگری داشته باشد و خطرناک شود.

التهاب حنجره یا لارنژیت چیست؟

التهاب حنجره یا لارنژیت (به انگلیسی: Laryngitis) یکی از شایع ترین بیماری های تارصوتی است. التهاب حنجره مخاط تار صوتی را درگیر کرده و متورم می سازد.

در حنجره ی شما دو چین صوتی که به عنوان تارصوتی شناخته می شود وجود دارد. این چین های صوتی صدا ایجاد می کنند و به شما اجازه می دهند که بتوانید راحت صحبت کنید. در کنار این چین های صوتی و مخاط، چندین غضروف وجود دارد که به حافظت و حرکت این تارها کمک می کند.

مخاط روی تارصوتی باعث انعطاف و نرمی آنها شده و حرکت آنها را تسهیل می کند. این مخاط اجازه می دهد که شما بتوانید صداهای مختلف را ایجاد کنید. (در خوانندگی نت های مختلف را ایجاد کنید.)

التهاب حنجره درواقع این مخاط را درگیر می کند. همانطور که در مورد التهاب می دانید، تار صوتی با قرمزی و تورم همراه خواهد شد. این التهاب می تواند علائم زیادی ایجاد کند که در ادامه بیان می شود.

انواع لانرژیت

این بیماری در دو حالت حاد و مزمن وجود دارد.

لارنژیت حاد:

لارنژیت حاد به طور ناگهانی شروع می شود و معمولا خودمحدودگر است. (خود محدودگر یعنی خودشو محدود میکنه و از یه حدی بدتر نمیشه!) علت لارنژیت حاد شامل موارد زیر است:

• قرار گرفتن در معرض عوامل استنشاقی سمی
• عوامل عفونی مرتبط با عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی

این عوامل عفونی اغلب ویروسی هستند اما گاهی نیز باکتریال می باشند. وقتی علت لارنژیت حاد عفونی باشد، سلول های سفید خون در طی فرایند بهبودی این عفونت ها را حذف می کنند.

اگر بیمار علائم لارنژیت را به مدت بیش از ۳ هفته داشته باشد، این بیماری لارنژیت مزمن شناخته می شود.

لارنژیت مزمن:

لارنژیت مزمن عموما به دلیل آسیب های طولانی مدت و مداوم ایجاد می شود. مانند فردی که به مدت زیادی رفلاکس معده داشته است و اسید معده روزانه مخاط حلق را درگیر کرده و ملتهب ساخته است. و یا شخصی که سالها مصرف سیگار داشته و دود مضر آن مخاط حنجره را درگیر کرده است.

درمان التهاب مزمن حنجره نیز کمی طولانی تر خواهد بود و به خصوص باید علت آن شناسایی و حذف شود. به طور مثال در فرد مصرف کننده سیگار، باید میزان مصرف کنترل شود. یا در خوانندگان باید شیوه های غلط صداسازی شناسایی و حذف شوند.

در ادامه به عوامل ایجاد کننده ی لارنژیت مزمن پرداخته ایم.

علت ایجاد التهاب حنجره چیست؟

لارنژیت حاد و مزمن می توانند علت های مختلفی داشته باشند.

علت ایجاد لارنژیت حاد اغلب شامل موارد زیر است:

• بیماری های عفونی: ویروسی (مانند سرماخوردگی)، باکتریایی یا قارچی
• آسیب های حنجره ای: استفاده بیش از حد و نادرست از صدا
• ضربه به تارصوتی: در نتیجه ی جراحی یا لوله گذاری تنفسی
• آلرژی: حساسیت به مواد شیمیایی یا غذایی خاص
• گرمایی: مجاورت بیش از اندازه در برابر گرما، تنفس بخارات گرم زیاد، مصرف مایعات داغ
• مواد استنشاقی سمی: شامل سیگار کشیدن، آلودگی هوا، کار در محیط های آلوده

گفتیم اگر التهاب حنجره بیش از ۳ هفته به طول بیانجامد التهاب مزمن حنجره شناخته می شود. این نوع التهاب عموما در نتیجه ی آسیب طولانی مدت حنجره ایجاد می شود. (بخصوص استنشاق مواد سمی)

علت ایجاد لارنژیت مزمن نیز شامل موارد زیر است:

• ضربه تارصوتی: شامل استفاده بیش از حد یا نادرست از صداست. عموما در خوانندگان، مداحان، قاریان و معلمان دیده می شود.
• رفلاکس حلقی-حنجره ای: بازگشت اسید معده به فضای حلق و حنجره (به آن رفلاکس خاموش نیز گفته می شود)
• استنشاق دود سیگار یا هوای آلوده
• بیماری های خودایمنی: سارکوئیدوز، گرانولوماتوز ونگر، آرتریت روماتوئید و…
• مصرف مشروبات الکلی
• سینوزیت مزمن

التهاب مزمن حنجره می تواند منجر به صدمه دیدن تار صوتی و ایجاد ضایعات حنجره از جمله ندول تارصوتی یا پولیپ حنجره شود.

درباره ی پولیپ حنجره بیشتر بدانید »

علایم التهاب حنجره چیست؟

بسته به علت و شدت لارنژیت علائم می تواند متفاوت باشد. عموما علائم التهاب حنجره شامل:

• گرفتگی صدا
• صدای ضعیف (در موارد شدید بی صدایی کامل)
• درد در حنجره
• خشکی گلو
• سرفه های خشک
• خس خس هنگام تنفس
• مشکل در تنفس
• مشکل در بلع
• بلع دردناک

حتما نباید تمام موارد فوق را تجربه کنید تا گفته شود التهاب حنجره دارید! عموما برخی از آنها در شما به وجود می آیند. اگر تمام موارد فوق را داشتید نشان می دهد که شدت التهاب حنجره در شما زیاد است.

آیا گرفتگی صدا مربوط به التهاب حنجره است؟

پاسخ ساده است: خیر! هر گرفتگی صدا به التهاب حنجره مربوط نمی شود. ضایعات و اختلالات دیگری نیز وجود دارند که منجر به گرفتگی صدا می شوند.

به طور کلی موارد زیر باعث گرفتگی صدا می شوند که علایم متفاوت و درمان متفاوتی نیز دارند:

• ندول تار صوتی
• پولیپ حنجره
• کیست حنجره
• سرطان حنجره
• فلج تارهای صوتی
• اسپاسم و گرفتگی عضلات حنجره

ممکن است شما یکی از اختلالات فوق را داشته باشید ولی دچار التهاب نباشید. لذا جهت تشخیص هرکدام بهتر است به گفتاردرمانگر متخصص حنجره مراجعه نمایید.

تشخیص لارنژیت چگونه است؟

تشخیص التهاب حنجره نیاز به بررسی شرایط عمومی فرد و استروبوسکوپی حنجره دارد. همانطور که علل التهاب را ذکر نمودیم نیاز است تا سابقه پزشکی فرد بررسی شود تا از علل ایجاد کننده ی التهاب حنجره مطمئن شویم.

استروبوسکوپی به تصویربرداری رنگی از حنجره می گویند. بسته به شرایط فیزیکی و نظر متخصص، راه دهانی یا بینی برای استروبوسکوپی استفاده میشود. از این طریق حنجره را مشاهده می کنند. در این ارزیابی، رنگ مخاط حنجره، وضعیت تارهای صوتی، باز و بسته شدن و میزان التهاب به خوبی مشخص می شود.

ویدئوی زیر حنجره ی فرد دارای التهاب حاد حنجره است:

ویدئوی زیر از حنجره ی فرد دارای التهاب مزمن حنجره تهیه شده است.

در صورتی که پزشک به نوع ضایعه مشکوک شود ممکن است بیوپسی انجام دهد. بیوپسی برداشتن قسمت کوچکی از بافت ملتهب است که در آزمایشگاه ساختار آن بررسی می شود. این آزمایش بخصوص برای اطمینان از بدخیم نبودن ضایعه استفاده می شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اول از همه توجه بفرمایید که چه دلیلی باعث ایجاد التهاب در حنجره شما شده است. عموما التهاب های حاد حنجره خود به خود بهبود می یابند. مثل سرماخوردگی که با اتمام بیماری التهاب نیز رفع می شود.

در صورتی که التهاب حنجره شما علت مشخصی برای شما ندارد و ۷-۱۰ روز از زمان آن میگذرد باید به پزشک مراجعه نمایید. شما می توانید جهت ارزیابی به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی و یا گفتاردرمانگر متخصص حنجره مراجعه نمایید.

اگر علائم زیر را داشتید هرچه سریعتر باید به پزشک مراجعه نمایید:

• مشکل در تنفس
• سرفه ی خونی
• تب کرده باشید و میزان آن کاهش پیدا نمیکند
• افزایش درد
• مشکل بلعیدن

اگر کودک شما علائم زیر را نشان داد باید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنید:

• خس خس هنگام تنفس (یا صدا در هنگام تنفس)
• آبریزش دهان بیش از حد معمول
• مشکل در بلع شیر یا غذا
• مشکل در تنفس (بهم ریختن ریتم تنفس و سختی در تنفس)
• افزایش بیش از حد دمای بدن (بیش از ۳۹.۵ درجه سانتیگراد)

این علائم نشان دهنده التهاب تارصوتی یا مسیر تنفسی هستند. همچنین ممکن است ناشی از التهاب اپی گلوت باشند. اپی گلوت به عنوان پوششی است که در هنگام بلع از راه هوایی محافظت می کند.

اگرچه این علائم در حالت معمول ممکن است بهبود یابند اما شدت زیاد آنها خطرناک است و باید حتما به پزشک مراجعه شود.

پیشگیری از التهاب حنجره چگونه است؟

در رابطه با پیشگیری بسیار شنیده ایم که:

پیشگیری بهتر از درمان است!

اما برای پیشگیری از التهاب حنجره راهکارهایی وجود دارد. این موارد علاوه بر پیشگیری از لانرژیت، از بیماری های دیگر نیز جلوگیری می کند! بهتر است از خشکی و تحریک بیش از اندازه حنجره بپرهیزیم. موارد زیر پیشنهاد می شود:

• سیگار را ترک کنید: دود سیگار بسیار برای حلق و حنجره مضر است. مواد مضر سیگار حنجره شما را خشک می کند.
• در کنار شخصی که سیگار می کشد نایستید: شما به همان اندازه که یک فرد سیگار می کشد در خطر هستید!
• از مصرف مشروبات الکلی بپرهیزید: بطور کلی آب بدن شما را کاهش می دهد
• مرتب آب بنوشید: به حنجره شما کمک می کند تا زودتر ترمیم شود و شاداب بماند
• از غذاهای تند بپرهیزید: فلفل باعث تحریک مخاط حنجره می شود و رفلاکس معده را افزایش می دهد
• گلویتان را صاف نکنید: بجای آن کمی آب مصرف نمایید
• از غلات، میوه ها و سبزیجات استفاده نمایید: این مواد سرشار از ویتامین ها هستند و سلامت حنجره شما را باز میگردانند.
• اگر در فصل سرما هستید سعی کنید سرما نخورید! همچنین با افرادی که سرماخورده اند در تماس مستقیم نباشید.

(تمام این موارد را بارها و بارها شنیدیم. بسیاری را رعایت نمیکنیم! اگر این موارد را رعایت نکنید و التهاب حنجره شما شدید و مزمن بشود خطرات زیادی را برایتان ایجاد می کند و ممکن است چندین هفته سختی بکشید…!)

درمان لارنژیت (التهاب حنجره) چیست؟

بهترین درمان التهاب حنجره براساس شدت، علت ایجاد کننده ی آن و مدت زمانی که از آن گذشته است تعیین می شود. لارنژیت حاد عموما با رعایت و درمان خانگی بهبود می یابد. اما اگر التهاب حاد حنجره شدید باشد باید به پزشک مراجعه نمایید.

التهاب مزمن حنجره نیز باید حتما به پزشک مراجعه نمایید. این اختلال چون بیش از ۳ هفته وجود داشته است باید حتما به آن اهمیت داد.

گفتاردرمانی التهاب حنجره (لارنژیت)

گفتاردرمانی به شما کمک می کند تا علت ایجاد التهاب را پیدا کنید. اگر مشکل در نتیجه ی استفاده ی نادرست و بیش از حد صدا باشد جلسات صوت درمانی برای شما انجام می گیرد. در صورتیکه عوامل صوتی دیگری باشند با مشاوره و آموزش بهداشت صوتی بهبود می یابند.

اگر در آواز خواندن یا صحبت کردن بیش از حد و بلند مشکلی وجود داشته باشد اصول بهداشتی صداسازی و حنجره به شما آموزش داده می شود.

در التهاب مزمن حنجره جهت جبران گرفتگی صدا عموما افراد به عضلات حنجره خود فشار زیادی می آورند. این فشار منجر به تنش عضلات حنجره می شود. اگر عضلات شما در تنش قرار گرفته باشد در کنار صوت درمانی برنامه ی منوال تراپی دریافت خواهید کرد.

توجه بفرمایید که جهت دریافت صوت درمانی باید به گفتاردرمانگر متخصص صوت و حنجره مراجعه نمایید.

درمان دارویی

اگر التهاب حنجره در نتیجه ی عفونت باکتریایی باشد ممکن است پزشک به شما آنتی بیوتیک تجویز کند. اگرچه اخیرا یک تحقیق نشان داده است خطرات استفاده از آنتی بیوتیک در التهاب حاد حنجره از مزایای آن بیشتر است.

داروهای کورتیکواستروئیدی نیز ممکن است برای کاهش التهاب حنجره ی شدید و حاد تجویز شود. این داروها ممکن است برای افرادی که از صدا به طور حرفه ای استفاده میکنند تجویز شود. (مانند خوانندگان، قاریان، مداحان، جارزن ها، معلمان و…)

لارنژیت مزمن ممکن است نیاز به درمان گسترده تر و مداومی داشته باشد. مدت زمان درمان را علت التهاب مشخص می کند. اگر درمان در نتیجه ی مشکلات دیگری نظیر رفلاکس معده یا سینوزیت باشد، با درمان این مشکلات، التهاب حنجره نیز بهبود می یابد.

اصلاح سبک زندگی نیز بخش مهمی از درمان است. اگر علت التهاب حنجره، آواز خواندن و خوانندگی فرد شناسایی شود باید از تکنیک های جایگزین استفاده کند. همچنین مشکلات آوازی باید تحت نظر گفتاردرمانگر شناسایی و اصلاح شود.

اگر فرد دچار ندول یا پولیپ حنجره شده باشد علاوه بر صوت درمانی ممکن است نیاز به جراحی پیدا کند. این جراحی به خارج کردن ضایعات کمک می کند.

درمان خانگی التهاب حنجره

این موارد به عنوان درمان کننده ی کامل التهاب نیستند. صرفا مواردی هستند که به روند بهبودی و سلامتی تارهای صوتی کمک می کنند. اگر مشکل شما مزمن و شدید شده است حتما به پزشک مراجعه نمایید.

موارد پیشنهادی درمان خانگی لارنژیت شامل:

• تنفس هوای تمیز و مرطوب: در صورت امکان از مرطوب کننده ی هوا استفاده کنید. همچنین می توانید بخار آب گرم را تنفس کنید تا فضای حلق و حنجره شما مرطوب شود
• استراحت صوتی به مقداری که می توانید: از صحبت کردن یا آواز خواندن با صدای بلند و به مدت طولانی پرهیز کنید.
• نوشیدن مایعات کافی: در طول روز به میزان مناسب آب بنوشید تا حنجره شما خشک نشود. (از الکل و قهوه پرهیز کنید)
• شستشو دهان: به وسیله محلول آب و نمک حلق و دهان خود را شستشو دهید
• از داروهای ضدانعقاد خون پرهیز کنید: این داروها می توانند حنجره شما را خشک کنند.
• پرهیز از صحبت کردن به صورت درگوشی(بی صدا): اینکار فشار بیشتری به حنجره شما وارد می کند.

توجه! لطفا درمان های غیرعلمی که از دیگران می شنوید را بدون نظر متخصص انجام ندهید. برخی نوشیدن چای و قهوه را برای رفع التهاب پیشنهاد می کنند که خود باعث تحریک بیشتر حنجره می شود!

درمان گیاهی التهاب حنجره

همانطور که در بالا ذکر کرده ایم این روش از حساسیت خاصی برخوردار است. در بسیاری از موارد تحقیقات علمی در مورد اثرپذیری روش های گیاهی برای درمان التهاب حنجره انجام نشده است. لذا برخی نیز بر اساس تجربه صرفا روش هایی را بیان می کنند که ممکن است برای شما مفید نباشد.

برخی از این درمان ها ممکن است برای شما مضر باشد. بطور مثال شما اطلاع ندارید که دچار رفلاکس معده هستید. موادی به شما پیشنهاد می شود که ممکن است رفلاکس معده شما را بیشتر می کند و بیشتر آسیب خواهید دید.

همینطور به موادی آلرژی خفیف دارید و این مواد حنجره و مخاط حلق شما را تحریک می کند. و به مرور وضعیت شما به وخامت خواهد گذشت.

• پیشنهاد اکید میکنیم در صورت امکان در ابتدا مراجعه به پزشک کنید و در صورت توصیه پزشک می توانید از داروهای طبیعی و گیاهی نیز استفاده نمایید.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

پیشنهاد می کنیم موارد زیر را آماده کنید تا بتوانید بهتر با پزشک مشورت نمایید:

• هرگونه علایمی که داشته اید را یادداشت کنید: هر علامتی که فکر میکنید مرتبط است را یادداشت کنید. شاید برخی علایم به نظر غیر مرتبط بیایند. بهتر است آنها را نیز یادداشت کنید و از پزشک سوال بپرسید.
• هرگونه اطلاعات پزشکی شخصی خود را یادداشت کنید: این موارد شامل سیگار کشیدن، مصرف الکل یا استرس بیش از حد و… است.
• داروهایی که مصرف کرده اید را یادداشت کرده و به پزشک اطلاع دهید.
• با نزدیکان خود مشورت کنید: ممکن است مواردی را فراموش کرده باشید و آنها به شما یادآوری کنند.
• سوالاتی که نیاز دارید از پزشک بپرسید را یادداشت بفرمایید.

دقت بفرمایید در اغلب موارد فوق به “یادداشت کردن” اشاره کرده ایم. اینکار کمک میکند که در هنگام ویزیت پزشک هیچ موردی را فراموش نکنید.

پزشک چه مواردی را بررسی خواهد کرد؟

پزشک از شما چند سوال می پرسد تا بتواند تشخیص دقیقتری بدهد. ممکن است سوالات زیر را از شما داشته باشد:

• چه موقع علائم شما شروع شده اند؟
• علایم شما مداوم یا گاه به گاه است؟
• علایم و مشکلات شما چقدر شدید است؟
• چه مواردی علائم شما را بهبود می بخشد؟
• چه چیزی علایم شما را بدتر می کند؟
• آیا سیگار می کشید؟ آیا در محیط آلوده هستید؟
• آیا مشروبات الکلی مصرف می کنید؟
• آیا آلرژی دارید؟ آیا اخیرا سرماخوردگی داشته اید؟
• آیا اخیرا از تارهای صوتی خود بیش از حد استفاده کرده اید؟ مانند آواز خواندن یا فریاد زدن و…