سندروم کورنلیا دی لانگ

مقدمه

سندروم کورنلیا دی لانگ (یا کورنلیا دی لانژ) یک اختلال رشدی و نادر است. در این اختلال کودک دچار مشکلاتی در اندام های بدن می شود. بخصوص نقص عضو در اندام، کم توانی ذهنی و ویژگی های ظاهری از مشخصات این اختلال است.

سندروم کورنلیا دی لانگ چیست؟

سندرم کورنلیا د لانگ (به انگلیسی: Cornelia de Lange syndrome ) یک اختلال رشدی و بسیار نادر است که بر بسیاری از قسمت های بدن تاثیر می گذارد.

شدت بیماری و علائم و نشانه های مربوط به آن می تواند به طور گسترده ای متفاوت باشد، اما ممکن است شامل ویژگی های چهره ای مشخص، تاخیر رشدی، کم توانی ذهنی و نقص عضو شود.

کم توانی یا عقب ماندگی ذهنی چیست؟ »

تقریبا ۶۰٪ افراد مبتلا به سندروم کورنلیا دی لانگ، یک جهش در ژن NIPBL ایجاد می کنند و حدود ۱۰٪ موارد، ناشی از جهش در یکی از ۴ ژن شناخته شده ی مقابل است: SMC1A، SMC3، HDAC8 و RAD21. در ۳۰٪ باقی مانده، علت ژنتیکی این بیماری ناشناخته است.

سندروم کورنلیا دلانگ می تواند در الگوی اتوزومی غالب (NIPBL، SMC2 یا RAD21) یا وابسته به X (SMC1A یا HDAC8) به ارث برده شود. با این حال، اغلب موارد از جهش های جدید (de novo) ناشی می شود و در افراد بدون سابقه خانوادگی این بیماری رخ می دهد.  درمان مبتنی بر نشانه ها و علائم موجود در هر فرد است.

این بیماری با نام های دیگری نیز شناخته می شود:

• سندروم کورنلیا دلانژ
• سندروم کورنلیا دی لانژ
• BDLS
• Brachmann-de Lange syndrome
• CdLS
• de Lange syndrome

علائم سندروم کورنلیا دی لانگ چیست؟

علائم و نشانه های سندرم کورنلیا د لانگه (CdLS) به طور گسترده ای در بین افراد بیمار متفاوت است و می تواند از نسبتا خفیف تا شدید متغیر باشد. افراد مبتلا ممکن است علائم زیر را داشته باشند:

• رشد آهسته قبل و بعد از تولد
• کم توانی ذهنی
• تاخیر رشدی
• رفتارهای اوتیستیک و / یا خود مخرب
• اختلالات اسکلتی آرنج یا دست
• مشکلات دستگاه گوارش
• هیرسوتیسم (Hirsutism: رشد بیش از حد مو)
• کم شنوایی
• نزدیک بینی (مایوپیا Myopia)
• نقص مادرزادی قلب
• ناهنجاری های تناسلی (مانند کریپتورکیدیسم: بیضه نزول نیافته)
• تشنج

افرادی که تحت تاثیر بیماری قرار گرفته اند، معمولا دارای خصوصیات چهره ای متمایزی هستند که ممکن است شامل:

• میکروسفالی
• ابروهای بسیار منحنی که اغلب در وسط به هم میرسند
• مژه های بلند
• گوش های کوچک
• دندان های کوچک با فضای بین دندانی زیاد
• بینی کوچک با نوک بینی سر بالا

علت ایجاد سندروم کورنلیا دی لانگ چیست؟

سندروم کورنلیا دی لانژ می تواند به عنوان الگوی اتوزومی غالب یا الگوی وابسته به X به ارث برده شود. بیشتر افراد مبتلا، یک ژن غیر طبیعی در نتیجه جهش ژن جدید دارند.

مشخص شده است که پنج ژن با سندروم کورنلیا دی لانگ مرتبط است. این ژن ها شامل:

1. ژن NIPBL در کروموزوم ۵
2. ژن SMC1A در کروموزوم X
3. ژن SMC3 در کروموزوم ۱۰
4. ژن Rad21 در کروموزوم ۸
5. ژن HDAC8 در کروموزوم X

تقریبا ۶۰٪ از افراد مبتلا به جهش ژن NIPBL و درصد کمی (حدود ۱۰٪) جهش در ژن های دیگر دارند. ممکن است دیگر ژن ها در آینده پیدا شوند که با سندروم دلانگ مرتبط باشند.

اتوزوم غالب

اختلالات ژنتیکی در الگوی اتوزوم غالب زمانی اتفاق می افتد که فقط یک نسخه از یک ژن غیر طبیعی برای ایجاد یک بیماری خاص ضروری باشد. ژن غیر طبیعی ممکن است از هر یک از دو والد به ارث برده شود یا می تواند یک جهش جدید (تغییر ژن) در فرد مبتلا باشد. خطر انتقال ژن غیرطبیعی از والدین آسیب دیده به فرزندان در هر حاملگی ۵۰٪ است. این خطر برای مردان و زنان یکسان است.

وابسته به X

اختلالات ژنتیکی الگوی وابسته به X موجب ایجاد یک ژن غیر طبیعی در کروموزوم X می شود و اغلب در مردان رخ می دهد. خانم هایی که دارای یک ژن بیماری در یکی از کروموزوم های X خود هستند، ناقل این اختلال هستند.

زنان ناقل معمولا علائم بیماری را نشان نمی دهند چرا که زنان دارای دو کروموزوم X هستند و اگر یکی از آنها غیر فعال شود دیگری عملکرد سالمی خواهد داشت و نقص را جبران می کند. با این حال، در سندروم کورنلیا دی لانگ به دلیل الگوی غالب احتمالا بیماری ایجاد شده و زنان نیز اغلب یافته های مشابه مردان خواهند داشت.

مردان دارای یک کروموزوم X هستند که از مادرشان به ارث برده می شود. اگر یک مرد کروموزوم X که شامل ژن بیماری است را به ارث ببرد، بیماری را نشان خواهد داد.

زنان ناقل مبتلا به اختلال وابسته به X دارای:

• ۲۵٪ احتمال در هر حاملگی هستند تا یک دختر ناقل مانند خودشان داشته باشند
• ۲۵٪ احتمال داشتن یک دختر سالم
• ۲۵٪ احتمال داشتن پسر مبتلا به این بیماری
• ۲۵٪ شانس داشتن یک پسر سالم

مردان مبتلا به اختلالات مرتبط با X ژن بیماری را به تمام دختران منتقل می کنند (تمام دختران ناقل می شوند).

یک مرد نمی تواند یک ژن مرتبط با X را به پسرانش منتقل کند، زیرا مردان همیشه کروموزوم Y خود را به جای کروموزوم X خود به پسران منتقل می کنند.

جمعیت بیماران و میزان شیوع

سندروم کرنلیا دی لانگ یک اختلال بسیار نادر است که در هنگام تولد (مادرزادی) ظاهر می شود. به نظر می رسد که مردان و زنان به میزان مساوی در معرض خطر قرار دارند.

تخمین زده شده است که سندرم دیلانژ تقریبا یک در هر ۱۰،۰۰۰ تولد زنده در ایالات متحده اتفاق می افتد. در بعضی از خانواده ها چندین خواهر و برادر تحت تاثیر قرار گرفته اند. تخمین زده می شود که در خانواده های آسیب دیده میزان عود ۱-۲٪ وجود دارد. (یعنی در خانواده ای که یک فرزند با این سندروم وجود دارد، احتمال ۱-۲ درصد ممکن است فرزند بعدی نیز به این اختلال دچار شود)

تشخیص سندروم کورنلیا دی لانگ چگونه است؟

اکثر کودکان مبتلا به دیلانژ پس از تولد و یا در دوران کودکی بر اساس ارزیابی کامل بالینی و شناسایی مشخصه های فیزیکی تشخیص داده می شوند.

تشخیص کرنلیا دی لانگ باید در کودکانی که برخی از ویژگی های مشخصی را در ارتباط با ناهنجاری های اندام، مشکلات رشد در جنینی و پس از تولد و کم توانی ذهنی دارند، باید مورد توجه قرار گیرد.

اگر علائم و ویژگی های فیزیکی مرتبط با اختلال بسیار خفیف باشد تشخیص را دشوار می کند. آزمایش ژنتیکی مولکولی برای شناسایی جهش در پنج ژن مرتبط با سندروم کورنلیا دی لانگ برای تأیید تشخیص استفاده می شود بخصوص هنگامی که ویژگی های فیزیکی خفیف باشد مفید است.

تشخیص پیش از زایمان در صورت وجود یک جهش خاص در ژن های NIPBL، SMC1A، SMC3، Rad21 یا HDAC8 قابل شناسایی است.

گاهی اوقات ممکن است قبل از تولد (دوران بارداری) با استفاده از تصویربرداری سونوگرافی به اختلال کورنلیا دی لانگ مشکوک شویم. در طول چنین آزمایشی، امواج صوتی منعکس شده تصویری از جنین ایجاد می کنند. این تصویر ممکن است برخی از اختلالات خاصی از کورنلیا دیلانگ مانند عقب بودن رشد، ناهنجاری های اندام، ناهنجاری های صورت و / یا ناهنجاری های ارگان و اعضای بدن را نشان دهد.

درمان سندروم کورنلیا دی لانگ

درمان سندرم کورنلیا دیلانگ بر اساس علائم خاصی که در هر فرد ظاهر می شود استوار است. درمان ممكن است نياز به تلاش چندین متخصص براي همكاري منظم و طرح ریزی درمان همه جانبه بيمار داشته باشد.

این متخصصان ممکن است شامل:

• متخصص اطفال
• ژنتیک
• جراحان متخصص در تشخیص و درمان اختلالات اسکلتی (ارتوپد)
• جراحان پلاستیک
• متخصصان تشخیص و درمان اختلالات سیستم گوارش (متخصصان گوارش)
• اختلالات دستگاه ادراری (اورولوژیست)
• پاتولوژیست گفتار و زبان (گفتاردرمان)
• اختلالات گوش، بینی و حلق (متخصص گوش و حلق و بینی)
• متخصصان قلب کودکان
• متخصص دندانپزشکی
• فیزیوتراپی و کاردرمانی
• ارتز و پروتز
• شنوایی شناس(audiologists)
• متخصصان چشم
• و یا سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی

نوزادان و کودکان آسیب دیده ممکن است به علت ناهنجاری های خاصی که به طور بالقوه با سندروم کورنلیا مرتبط هستند (مثلا انسداد روده ای به علت ناهنجاری های دستگاه گوارش، نقص قلبی، ریفلاکس معده، گوش چسب و / یا حساسیت به عفونت های تنفسی) برای اطمینان از تشخیص زود هنگام و درمان سریع مدتی تحت نظر قرار بگیرند.

درمان سندروم کورنلیا دی لانگ براساس علائم و به شکل حمایتی هستند. در برخی از کودکان ممکن است عمل جراحی برای کمک به شکاف کام، نقص قلبی و یا فتق دیافراگم انجام شود.

جراحی پلاستیک ممکن است در کاهش مو بیش از حد مفید باشد.

برخی از ناتوانی های دستگاه گوارش، دستگاه تناسلی و یا قلب ممکن است با داروهای خاص، مداخلات جراحی و یا سایر تکنیک ها درمان شوند. روش های جراحی انجام شده بستگی به محل و شدت ناهنجاری ها و علائم مربوط به آن ها دارد.

عفونت های تنفسی ممکن است با درمان آنتی بیوتیک و یا سایر داروهایی که ممکن است به مبارزه با عفونت کمک کنند، درمان شوند.

روش های مختلف ارتوپدی ممکن است برای کمک به درمان بدشکلی اندام مورد استفاده قرار گیرد.

سمعک ممکن است در بعضی از کودکان مفید باشد. در برخی دیگر نیز ممکن است نیاز به کاشت حلزون برای افزایش توانایی شنیداری فرد وجود داشته باشد.

درمان با داروهای ضد تشنج ممکن است به جلوگیری، کاهش یا کنترل تشنج در برخی از کودکان آسیب دیده کمک کند.

مداخله زود هنگام برای کودکان دارای سندروم کورنلیا دی لانگ حائز اهمیت است که از حداکثر توانایی هایشان استفاده شود. خدماتی که ممکن است سودمند باشد عبارتند از: آموزش ویژه پزشکی، آموزش حرفه ای، گفتار درمانی و سایر خدمات پزشکی و اجتماعی.

مشاوره ژنتیکی برای افراد مبتلا و خانواده های آنها توصیه می شود.