پارکینسون چیست؟ علائم، ارزیابی و تشخیص

مقدمه

این بیماری پس از آلزایمر معمول ترین بیماری مخرب اعصاب به شمار می رود! به طور مختصر می توان گفت بیماری پارکینسون یکی از انواع بیماری های نورولوژیک است که فرد مبتلا به آن به تدریج توانایی جسمی و روحی خود را از دست داده و در صورت عدم انتخاب راهکار درمانی مناسب با سرعت بیشتری بر شدت علائم آن افزوده می شود.

سیر بیماری پارکینسون پیشرونده است و منجر به کاهش تدریجی عملکرد فرد می شود.

پس اگر میخواید اطلاعاتی در مورد بیماری پارکینسون، عوامل موثر در بروز این بیماری و چگونگی تشخیص گذاری آن داشته باشید این مقاله رو ادامه بدین.

بیماری پارکینسون چیست؟

بیماری پارکینسون (Parkinson’s Disease) یا PD، برای اولین بار توسط دانشمند بریتانیایی دکتر جیمز پارکینسون در سال ۱۸۱۷ میلادی توصیف شد.

دکتر جیمز پارکینسون این بیماری را فلج لرزان نامید اما در اصل تمامی افراد مبتلا به بیماری پارکینسون لرزش ندارند.

گفتیم که بیماری پارکینسون از شایع ترین بیماری های مخرب اعصاب به شمار می رود.

و همانطور که می دانید مغز که بخشی از سیستم اعصاب است خود از بخش های مختلفی تشکیل شده است.

ساقه مغز بخشی از مغز است که در قسمت پایینی مغز قرار دارد و خود در بر گیرنده مغز میانی، پل مغزی و بصل النخاع می باشد.

درون ساقه مغز منطقه کوچکی تحت عنوان ماده جسم سیاه وجود دارد که در تنظیم حرکات بدن نقش دارد.

در بیماری پارکینسون، سلول ها در جسم سیاه، ساخت دوپامین (یعنی ماده ی شیمیایی که در مغز به ارتباط سلول های عصبی کمک می کند) را متوقف می کنند و در نتیجه دوپامین کاهش می یابد.

با از بین رفتن سلول هایی که ترشح دوپامین را به عهده دارند مغز پیام های لازم در مورد چگونگی حرکت و زمان حرکت را دریافت نمی کند و این امر باعث از بین رفتن تدریجی کنترل عضلات می شود.

بنابراین در این بیماران ممکن است حرکاتی مانند حرف زدن، نوشتن ،کارکردن، لباس پوشیدن و حتی پلک زدن به کندی انجام گیرد.

بیماری پارکینسون در واقع یک اختلال مغزی پیشرونده است بدین معنا که تغییرات داخل مغز در طول زمان ادامه دارند.

علائم و نشانه های بیماری پارکینسون در ابتدا خفیف هستند و گاهی اوقات ممکن است نادیده گرفته شوند و به تدریج با پیشرفت سیر بیماری علائم تشدید می شوند.

ارزیابی وضوح ذهنی، عملکرد، رفتار و خلق و خوی ،فعالیت های روزمره زندگی و حرکت در هر مرحله از بیماری می تواند به تعیین بهترین درمان کمک کند.

نشانه های این بیماری معمولا از ۵۵ تا ۶۰ سالگی به بعد پدیدار می شوند اما احتمال بروز در افراد جوان تر نیز وجود دارد. همینطور داشتن یک عضو از خانواده که مبتلا به پارکینسون باشد اندکی خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.

جالب است بدانید مردان نسبت به زنان بیشتر احتمال دارد به بیماری پارکینسون مبتلا شوند.

نکته ی امید بخش در این بیماری این است که امید به زندگی در در افراد دارای پارکینسون همچون افراد سالم است.

علایم بیماری پارکینسون

به طور مختصر علایم بالینی این بیماری و در واقع نشانه های متمایز این بیماری عبارتند از:

•  لرزش یا ترمور(در حین استراحت)
• کندی حرکت
• سفتی یا رژیدیتی و خشکی اندام ها

که هر کدام از این علایم به همراه علایم دیگری که ممکن است در این بیماران مشاهده شود به طور مفصل در مقاله “علایم بیماری پارکینسون” بیان شده است.

در حالیکه دو یا تعداد بیشتری از این علایم بویژه در یک سمت بیشتر از سمت دیگر پدیدار شود بیماری پارکینسون تشخیصی است که مورد بررسی قرار می گیرد مگر اینکه علایم دیگری همزمان وجود داشته باشد که بیانگر احتمال بروز بیماری دیگری باشد.

همان طور که اشاره شد معمولاً علایم پارکینسون ابتدا در یک سمت بدن ظاهر می شوند و با گذشت زمان به سمت دیگر بدن منتقل می‌شوند.

در واقع حرکات بدن این بیماران کند و تعادل آن ها ضفیف است.

علائمی که بیان شد به عنوان علائم اصلی و شاخص بیماری پارکینسون در نظر گرفته می شوند.

علاوه بر اینها علائم دیگر نیز وجود دارد که ممکن است در همه ی این افراد مشاهده نشود اما در صورت وجود، ارزیابی و درمان و توانبخشی آنها حائز اهمیت است.

از جمله ی این علائم میتوان مواردی همچون:

• بی قراری در خواب و یا خستگی در طول روز
• صدای یکنواخت و یا لکنت زبان
• دشواری در بلع
• مشکلات حافظه گیجی یا زوال عقل
• پوست چرب
• یبوست و….را نام برد.

علت ابتلا به بیماری پارکینسون (اتیولوژی)

دلیل یا دلایل اصلی ابتلا به این بیماری هنوز ناشناخته است اما در سال های اخیر تحقیقات مختلف نشان دهنده ی تاثیر فاکتور هایی از جمله ژنتیک، عوامل محیطی و عادات تغذیه ای می باشد.

محققان متوجه شده اند که جهش های ژنتیک خاص می تواند باعث ابتلای فرد به بیماری پارکینسون شود.

در واقع تغییرات ایجاد شده در برخی ژن های خاص می تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد هر چند که این تغییرات ژنتیک با ریسک پایینی همراه است و این عامل در موارد نادر باعث ابتلا به این بیماری می شود .

قرار گرفتن در معرض مواد سمی یا فاکتورهای محیطی می تواند ریسک ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش دهد اما این ریسک نیز به نسبت کم و ناچیز است.

در واقع به نظر می رسد حشره كش‌ها خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.

احتمال ابتلا به این بیماری در افراد مبتلا به دیابت نوع دو بیشتر است.

رژیم غذایی مدیترانه‌ای كه شامل انواع سبزی، میوه و حبوبات است خطر ابتلا به بیماری پاركسیون را كاهش می‌دهد.

پیش بینی می شود مصرف زیاد چربی های حیوانی به عنوان یک عامل خطر ساز برای ابتلا به بیماری پارکینسون باشد در صورتی که حبوبات، آجیل، سیب زمینی، سبزیجات و گوجه این امکان را کمتر می سازد.

در مجموع لازم است تحقیقات زیادی برای شناسایی فاکتورهای تاثیرگذار بر ابتلا به بیماری پارکینسون انجام شود.

تشخیص و ارزیابی بیماری پارکینسون

تشخیص بیماری پارکینسون اغلب به صورت بالینی انجام می گیرد و با توجه به شرح حال و معاینه دقیق نورولوژیک توسط متخصص مغز و اعصاب انجام می شود.

برای ارزیابی و تشخیص پارکینسون معمولا موارد زیر را انجام می دهند:

1. ضربه به انگشت دست و انگشت شست با هم و یا ضربه به پا برای بررسی کُندی حرکت مراجع
2. شل کردن دست برای مشاهده لرزش در حین استراحت
3. شل کردن عضلات حین حرکت گردن بازو ها و ساق پا به منظور بررسی سفتی اندام ها
4. حفظ تعادل ایستادن حین هل دادن آرام

معمولا اسکن های مغزی برای تشخیص پارکینسون استفاده نمی شوند. اگرچه می توانند برای رد کردن بیماری های دیگر و تشخیص افتراقی مورد استفاده قرار بگیرند.

روشهای PET Scan که به طور اختصاصی کاهش جذب عقده های قاعده ای مغز را نشان می دهد و بیماری پارکینسون را تایید می کند نیز به صورت روتین استفاده نمی شود و بیشتر در مطالعات تحقیقاتی این روش مورد استفاده قرار می گیرد.

برای درمان بیماری پارکینسون از متدهای درمانی مختلفی استفاده می شود و به علت پیشرونده بودن سیر بیماری و کاهش تدریجی عملکرد فرد توانبخشی این بیماران و بویژه کاردرمانی به عنوان عضوی از تیم درمان حائز اهمیت است.

جهت اشنایی بیشتر با رویکرد های درمانی مورد استفاده در این بیماری می توانید به مقاله “درمان بیماری پارکینسون” مراجعه کنید.

آیا علائم بیماری پارکینسون را در خود یا نزدیکان مشاهده کرده اید؟ و یا در رابطه با این بیماری بیماری سوال دارید؟ می توانید سوال خود را در بخش زیر ارسال نمایید.

شما همچنین می توانید از بخش “مشاوره رایگان” به ارتباط مستقیم با متخصصین تیم توان درمان بپردازید.