مقدمه
سندروم سوزش دهان با احساس سوزش و ایجاد ناراحتی در دهان ایجاد می شود. می تواند با علت زمینه ای و یا بدون هیچ علت خاصی ایجاد شود.
مطمئنا احساس بسیار ناخوشایندی است و میبایست با این بیماری به خوبی آشنا شویم و آن را بهبود بخشیم.
فهرست
سندروم سوزش دهان چیست؟
سندرم سوزش دهان (به انگلیسی: Burning Mouth Syndrome) اصطلاح پزشکی برای سوزش مداوم (مزمن) یا مکرر در دهان بدون دلیل مشخص است.
این ناراحتی ممکن است روی زبان ، لثه ها، لب ها، داخل گونه ها، سقف دهان (کام) یا نواحی گسترده دهان شما تأثیر بگذارد. احساس سوزش می تواند شدید باشد، انگار که دهان شما با آبجوش سوخته باشد.
سندروم سوزش دهان معمولاً به طور ناگهانی ظاهر می شود، اما با گذشت زمان می تواند به تدریج بدتر شود. متأسفانه، اغلب علت خاصی برای این بیماری مشخص نمی شود. اگرچه خود این مسئله، درمان را به چالش می کشد اما همکاری نزدیک با تیم مراقبت های بهداشتی می تواند به شما در کاهش علائم کمک کند.
علائم
علائم سندروم سوزش دهان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احساس سوزش یا سوختن که بیشتر روی زبان شما تأثیر می گذارد، اما ممکن است بر لب، لثه، کام، گلو یا کل دهان شما نیز تأثیر بگذارد.
- احساس خشکی دهان همراه با افزایش تشنگی
- تغییرات حس چشایی در دهان مانند طعم تلخ یا طعم فلزی(متالیک) به وجود می آید
- از دست دادن حس چشایی
- احساس سوزن سوزن شدن یا بی حسی در دهان
ناراحتی ناشی از سوزش سندرم دهان معمولاً چندین الگوی مختلف دارد. ممکن است:
- هر روز هنگام بیدار شدن با ناراحتی کمی روبرو شوید، اما با پیشرفت روز بدتر شوید
- به محض بیدار شدن و در طول روز تمام می شود
- علائم می آید و می رود
هر الگوی سوزش دهانی که داشته باشید، ممکن است ماهها تا سالها ادامه داشته باشد. در موارد نادر، علائم ممکن است به طور ناگهانی به تنهایی از بین می روند یا خیلی کم می شوند. برخی از حس ها ممکن است هنگام خوردن یا نوشیدن به طور موقت برطرف شود.
سندرم سوزش دهان معمولاً هیچ تغییر جسمی قابل توجهی در زبان یا دهان شما ایجاد نمی کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید
اگر ناراحتی، سوزش و یا احساس درد در زبان، لب، لثه یا سایر نواحی دهان دارید، به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید. پزشکان ممکن است نیاز به همکاری با یکدیگر داشته باشند تا یک علت را مشخص کنند و یک برنامه درمانی مؤثر تهیه کنند.
همچنین می توانید از متخصصین توان درمان کمک بگیرید.
علل
علت سوزش سندرم دهان می تواند به عنوان اصلی یا ثانویه طبقه بندی شود:
سندروم سوزش دهان اولیه
هنگامی که هیچ ناهنجاری بالینی یا آزمایشگاهی قابل شناسایی نباشد، این بیماری سندروم سوزش دهان اولیه یا ایدیوپاتیک (ناشناخته) نامیده می شود. برخی تحقیقات نشان می دهد که سندرم سوزش دهان اولیه مربوط به مشکلات مربوط به چشایی و اعصاب حسی سیستم عصبی محیطی یا مرکزی است.
سندروم سوزش دهان ثانویه
گاهی اوقات سندروم سوزش دهان به دلیل یک بیماری پزشکی اساسی ایجاد می شود. در این موارد، آن را سندروم ثانویه سوزش دهان می نامند.
مشکلات اساسی که ممکن است با سندرم سوزش دهان ثانویه مرتبط باشد عبارتند از:
- خشکی دهان (زروستومیا): که می تواند در اثر داروهای مختلف، مشکلات سلامتی، مشکلات عملکرد غدد بزاقی یا عوارض جانبی درمان سرطان ایجاد شود
- سایر بیماریهای دهان: مانند عفونت قارچی دهان (برفک دهان)، یک بیماری التهابی به نام لیکن پلان دهانی یا بیماری به نام زبان جغرافیایی است که ظاهری شبیه به نقشه به زبان می دهد.
- کمبودهای تغذیه ای: مانند کمبود آهن، روی ، اسید فولیک (ویتامین B-9) ، تیامین (ویتامین B-1)، ریبوفلاوین (ویتامین B-2)، پیریدوکسین (ویتامین B-6) و کوبالامین (ویتامین B-12)
- حساسیت یا واکنش به غذاها: طعم دهنده های مواد غذایی، سایر مواد افزودنی غذای ، عطرها، رنگها یا مواد دندانپزشکی
- رفلاکس اسید معده: بیماری ریفلاکس معده دستگاه گوارش یا GERD که در آن اسید از معده شما وارد دهان می شود
- برخی داروهای خاص: به ویژه داروهای فشار خون بالا
- عادتهای دهانی: مانند فشار دادن زبان، گاز گرفتن نوک زبان و دندان قروچه
- اختلالات غدد درون ریز: مانند دیابت یا کم کاری تیروئید
- تحریک بیش از حد دهان: که ممکن است ناشی از شستشوی بیش از حد زبان، استفاده از خمیر دندان های ساینده، استفاده بیش از حد از دهانشویه ها یا نوشیدن بیش از حد نوشیدنی های اسیدی باشد
- عوامل روانشناختی: مانند اضطراب ، افسردگی یا استرس
پوشیدن دندان مصنوعی حتی اگر مناسب نباشد و باعث تحریک شود، به طور کلی باعث سندروم سوزش دهان نمی شود، اما می تواند علائم را بدتر کند.
عوامل خطر
سندرم سوزش دهان شایع نیست. با این وجود خطر ابتلا می تواند بیشتر شود اگر:
- خانم هستید
- قبل یا بعد از یائسگی هستید
- بالای ۵۰ سال سن دارید
سندروم سوزش دهان معمولاً بطور خودبخود و بدون عامل شناخته شده ای شروع می شود. با این حال، برخی از عوامل ممکن است خطر ابتلا به سندروم سوزش دهان را افزایش دهند، از جمله:
- بیماری های اخیر
- برخی از اختلالات پزشکی مزمن مانند فیبرومیالژیا، بیماری پارکینسون، اختلالات خود ایمنی و نوروپاتی
- جراحی های قبلی دندانپزشکی
- واکنش های آلرژیک به مواد غذایی
- داروها
- وقایع آسیب زا زندگی
- استرس
- اضطراب
- افسردگی
عوارض
عوارضی که سندروم سوزش دهان ممکن است ایجاد کند، عمدتا مربوط به احساس ناراحتی است. عنوان مثال شامل:
- مشکل در خوابیدن
- مشکل در خوردن
- افسردگی (احساس افسردگی دارید؟ بیشتر بدانید »)
- اضطراب
جلوگیری
هیچ روش شناخته شده ای برای جلوگیری از سندروم سوزش دهان وجود ندارد. اما با اجتناب از دخانیات، غذاهای اسیدی، غذاهای پرادویه و نوشیدنی های گازدار و استرس بیش از حد، ممکن است بتوانید ناراحتی ناشی از سوزش سندرم دهان را کاهش داده یا از بدتر شدن ناراحتی جلوگیری کنید.
تشخیص
هیچ آزمایشی وجود ندارد که بتواند تشخیص دهد سندروم سوزش دهان وجود دارد یا خیر. درعوض، پزشک شما سعی خواهد کرد بیماریهای دیگر را قبل از تشخیص سندروم سوزش دهان رد کند.
پزشک یا دندانپزشک شما به احتمال زیاد:
- تاریخچه پزشکی و داروها را مرور کند
- دهان شما را معاینه کند
- از شما بخواهید علائم، عادتهای دهانی و روال مراقبت از دهان را توصیف کنید
علاوه بر این پزشک شما جهت پیگیری علائم سایر بیماریها، معاینه پزشکی عمومی را انجام می دهد. شما ممکن است برخی از آزمایش های زیر را انجام دهید:
- آزمایش خون: آزمایش خون می تواند شمارش کامل خون، سطح گلوکز، عملکرد تیروئید، عوامل تغذیه ای و عملکرد سیستم ایمنی بدن را بررسی کند، همه این موارد ممکن است سرنخ هایی در مورد منبع ناراحتی دهان شما بدست دهد.
- بیوپسی: گرفتن و تجزیه و تحلیل نمونه ها از دهان شما می تواند تشخیص دهد که شما آیا عفونت قارچی، باکتریایی یا ویروسی دارید یا خیر؟
- تست های آلرژی: پزشک شما ممکن است آزمایش آلرژی را به شما توصیه کند تا ببیند شما نسبت به برخی از غذاها، مواد افزودنی یا حتی موادی که در کار دندانپزشکی وجود دارد حساسیت دارید یا خیر؟
- اندازه گیری بزاق: با وجود سندرم سوزش دهان، دهان ممکن است دچار خشکی شود. آزمایشات بزاق می تواند تأیید کند که آیا جریان بزاق کاهش یافته است یا خیر؟
- تست رفلاکس معده: این آزمایشات می تواند تشخیص دهد که آیا رفلاکس معده دارید یا خیر؟
- تصویربرداری: پزشک ممکن است برای بررسی سایر مشکلات سلامتی، اسکن MRI، سی تی اسکن یا سایر آزمایشات تصویربرداری را توصیه کند.
- تنظیم داروها: اگر دارویی مصرف می کنید که ممکن است به ناراحتی دهان منجر شود ، پزشک ممکن است دوز را تغییر داده، داروی دیگری تجویز کند یا در صورت امکان به طور موقت دارو را متوقف کند تا ببیند ناراحتی شما از بین می رود یا خیر. این کار را به تنهایی امتحان نکنید، زیرا قطع برخی از داروها می تواند خطرناک باشد!
- پرسشنامه های روانشناختی: از شما خواسته می شود پرسشنامه هایی را تکمیل کنید که می تواند در تعیین علائم افسردگی، اضطراب یا سایر شرایط سلامت روان کمک کند. (تست افسردگی آنلاین)
درمان
درمان بستگی به این دارد که شما دارای سندروم سوزش دهان اولیه یا ثانویه هستید:
سندروم سوزش دهان ثانویه
در مورد سندروم سوزش دهان ثانویه، درمان به بیماری یا علت زمینه ای ایجاد کننده ی ناراحتی دهان بستگی دارد .
به عنوان مثال، درمان عفونت دهان یا مصرف مکمل های کمبود ویتامین ممکن است ناراحتی شما را تسکین دهد. به همین دلیل مهم است که سعی کنید علت را مشخص کنید. پس از درمان علل اصلی، علائم سندرم سوزش دهان بهتر می شود.
سندروم سوزش دهان اولیه
درحال حاضر هیچ روش درمانی شناخته شده ای برای سندرم سوزش دهان اولیه وجود ندارد و هیچ راه قطعی برای درمان آن وجود ندارد. تحقیقات قابل اطمینانی در مورد مؤثرترین روشها وجود ندارد. درمان به علائم خاص شما بستگی دارد و هدف درمان کنترل آن علائم است.
ممکن است لازم باشد چندین روش درمانی را امتحان کنید تا یک یا ترکیبی از درمان ها را برای کاهش ناراحتی دهان پیدا کنید. همچنین ممکن است برای کمک به درمان علائم، زمان کافی باشد.
گزینه های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- محصولات جایگزین بزاق
- شستشوی دهانی خاص یا لیدوکائین
- کپسایسین: یک داروی تسکین دهنده درد که از فلفل قرمز ساخته می شود
- داروی ضد تشنج به نام کلونازپام (کلونوپین)
- داروهای ضد افسردگی خاصی
- داروهایی که درد عصب را تسکین می دهند
- درمان شناختی رفتاری برای ایجاد راهکارهایی برای رفع اضطراب و افسردگی و مقابله با درد مزمن
سبک زندگی و داروهای خانگی
علاوه بر معالجه پزشکی و داروهای تجویزی، این اقدامات خودیاری ممکن است علائم و ناراحتی دهان شما را کاهش دهد:
- مایعات زیادی بنوشید تا به شما در کاهش احساس خشکی دهان کمک کند و یا یک تکه یخ مکیده شود.
- از غذاهای اسیدی و مایعات مانند گوجه فرنگی، آب پرتقال، نوشیدنی های گازدار و قهوه خودداری کنید.
- از مصرف الکل خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث تحریک پوشش دهان شما شود.
- از محصولات تنباکو استفاده نکنید.
- از غذاهای گرم و تند خودداری کنید.
- از محصولاتی با دارچین یا نعنا خودداری کنید.
- خمیردندان های مختلف و ملایم یا بدون عطر و طعم (مانند خمیردندان برای دندان های حساس یا بدون نعنا و دارچین) را امتحان کنید.
- برای کاهش استرس خود برنامه ریزی و اقدام کنید.
مقابله و پشتیبانی
سندروم سوزش دهان می تواند ناراحت کننده و ناامیدکننده باشد. اگر قدم هایی برای امیدوار و مثبت ماندن برداشته نشود، می تواند کیفیت زندگی شما را کاهش دهد.
برخی از این روشها در رفع ناراحتی مزمن سندروم سوزش دهان به شما کمک می کنند:
- تمرینات ریلکسیشن مانند یوگا را انجام دهید.
- درگیر فعالیتهای لذت بخش، مانند فعالیتهای بدنی یا سرگرمی ها شوید، به خصوص وقتی احساس اضطراب دارید.
- سعی کنید بوسیله ارتباط با خانواده و دوستانی که شما را درک می کنند، از نظر اجتماعی فعال بمانید.
- به یک گروه پشتیبانی بپیوندید.
- برای راهکارهایی که می تواند به شما در مقابله با بیماری کمک کند، با یک متخصص بهداشت روان صحبت کنید.
همچنین می توانید جهت مشاوره با متخصصین توان درمان در ارتباط باشید!
- تعریف جامع و بررسی سندروم سوزش دهان
- علائم، عوارض و انواع سندروم سوزش دهان
- ارائه راهکارهای درمانی سندروم سوزش دهان
- استفاده از عکس ها و نگارش مناسب
توجه! در این بخش سوالات تخصصی شما توسط متخصصین پاسخ داده نخواهد شد. برای دریافت مشاوره تخصصی می توانید وارد سامانه مشاوره توانءء درمانءءء شوید.
هنوز دیدگاهی منتشر نشده است