مقدمه
در مقالات قبلی از سکته ی مغزی و انواع هموراژیک و ایسکمیک آن گفتیم. در این مقاله قصد داریم در مورد سکته ی آمبولی توضیح دهیم. سکته ی آمبولی نیز از نوع سکته های انسدادی است.
یعنی عروق مغز بسته شده اند. منتهی در این نوع سکته، منشا و دلیل انسداد از جایی غیر از مغز آمده است! مثلا لخته ای از پا یا… به مغز آمده و باعث سکته می شود.
فهرست
سکته آمبولی چیست؟
سکته آمبولی (به انگلیسی: Embolic stroke) زمانی اتفاق میافتد که لخته خون در جایی غیر از مغز تشکیل شده و سپس به مغز آمده و در عروق مغزی گیر می کند. در نتیجه ی این انسداد و عدم خونرسانی به مغز سکته رخ می دهد.
سکته مغزی چیست؟ (علائم، تشخیص و درمان) »
آمبولی نوعی از سکته ی ایسکمیک است. سکته ی ایسکمیک به نوعی از سکته گفته می شود که در آن عروق مغزی مسدود می شوند. به همین علت به ایسکمیک، سکته انسدادی نیز گفته می شود.
سکته ی ایسکمیک یا انسدادی چیست؟ »
مغز در نزدیکی قلب و ریه قرار گرفته است تا اکسیژن و مواد غذایی بخوبی و به سرعت به آن برسد. اگر یکی از این عروق مسدود شود دیگر انرژی برای کارکردن مغز تامین نمی شود. در نتیجه فعالیت آن منطقه مغز از کار میافتد. در طی چند دقیقه نیز سلول های مغزی شروع به مردن می کنند.
علت سکته آمبولی چیست؟
لخته های خونی که منجر به سکته امبولی می شود می تواند در هرجایی تشکیل شود. اما بیشترین جایی که این لخته ها تشکیل می شود در قلب یا قسمت بالای سینه و گردن است.
بعد از جدا شدن این لخته خون، در مسیر جریان خون حرکت کرده و به قسمت های مختلف بدن می رود. لخته زمانی که به رگ های کوچک درون مغز برسد درآنجا گیر کرده و باعث انسداد می شود. این انسداد باعث قطع جریان خون به مغز می شود.
به این انسداد ایجاد شده امبولی می گویند. آنها می توانند از جنس حباب هوا، قطعه های چربی و یا پلاکت باشند. امبولی می تواند در نتیجه ی ضربان قلب غیرطبیعی (فیبریلاسیون دهلیزی) باشد. در این بیماری ضربان قلب به طور موثر و منظم نیست در نتیجه می تواند منجر به تشکیل امبولی شود.
(تصویر بالا یک حباب هوا را در رگ خونی نشان می دهد. این حباب مانع خون رسانی شده و باعث سکته می شود. اگر به کسی آمپول هوا بزنید به همین دلیل باعث مرگش میشه!)
علائم سکته امبولی چیست؟
سکته معمولا بدون هیچگونه علائمی و به صورت ناگهانی رخ می دهد. وقتی علائم پس از سکته نمایان می شوند می توان به طور تقریبی فهمید که کدام ناحیه از مغز آسیب دیده است.
علائم عمومی سکته امبولی
شایع ترین علائم سکته عبارتند از:
- مشکل در تکلم یا درک صحبت دیگران
- مشکل در راه رفتن
- بی حسی در یکی از اندام ها، یا یک نیمه ی صورت
- فلجی موقت
سکته امبولی هیچگونه علائم ویژه ی مخصوص خود ندارد. علائم آن از هر فردی به فرد دیگر متفاوت است.
علائم عضلانی
علائم عضلانی شامل:
- مشکل در هماهنگی
- سفتی عضلات
- احساس ضعف در نیمه یا کل بدن
- فلجی در نیمه بدن یا صورت
علائم شناختی
علائم شناختی ممکن است شامل:
- سردرگمی ذهنی
- تغییر سطح آگاهی و هوشیاری، به این معنی که ممکن است بی حال شود
- مشکل در بینایی، به این معنی که فرد بخش بزرگی از بینایی را نمی تواند شناسایی کند
دیگر علائم
- تاری دید یا نابینایی
- آفازی (مشکل در تکلم پس از سکته)
- لکنت زبان
- سرگیجه
- احساس ضعف
- مشکل در بلع
- حالت تهوع
- خواب آلودگی
این علائم به صورت ناگهانی ظاهر می شوند.
اگر متوجه شدید که هر یک از این علائم درحال شروع هستند سریعا با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید. متخصصان می توانند علائم را بهتر ارزیابی کرده و اگر نیاز به درمان باشد سریعا اقدام کنند.
سکته آمبولی چگونه تشخیص و درمان می شود؟
سکته امبولی و دیگر سکته ها تهدید کننده ی زندگی هستند. جریان خون باید در سریعترین حالت ممکن به مغز برگردد. هر ثانیه حیاتی و مهم است.
پزشک ممکن است از داروهای ضدلخته خوراکی یا تزریق داخل وریدی استفاده کند. همچنین درصورت نیاز از کاتتر برای برداشتن لخته خون استفاده شود.
پزشک ممکن است از آزمایش های زیر برای تشخیص بهتر و درمان سکته مغزی استفاده کند:
- سی تی اسکن (CT scan): سی تی اسکن از اشعه ایکس برای تصویربرداری از عروق گردن و مغز استفاده می کند. در این تصویر خونریزی و بافت سخت مثل استخوان بهتر مشخص می شود.
- ام آر آی (MRI): برای بافت نرم مثل مغز و عروق، از ام آر آی استفاده می شود و تصویر بهتری نیز بدست می آید.
- سونوگرافی شریان کاروتید(Carotid ultrasound): از امواج صوتی برای تشخیص گرفتگی داخل شریان کاروتید استفاده می شود. اگر دیواره ی رگ را چربی گرفته باشد این آزمایش می تواند به تشخیص آن کمک کند.
- اکو قلب (Echocardiogram): این دستگاه با امواج صوتی کمک می کند که تشخیص دهیم لخته ی خون از کجا تشکیل شده و به مغز منتقل شده است.
پزشک ممکن است آزمایش خون نیز از بیمار بگیرد تا موارد زیر را بررسی کند:
- سرعت لخته شدن خون
- آیا مواد شیمیایی حیاتی خون بیمار نامتعادل است
- سطح قند خون
- عفونت در بدن
دانستن این موارد کمک می کند تا برنامه درمانی دقیقی برای فرد در نظر گرفته شود.
برای جلوگیری از سکته های بعدی جراح ممکن است تصمیم بگیرد رگ هایی که با پلاک باریک شده اند را باز کند. همچنین ممکن است از استنت برای باز نگه داشتن عروق استفاده کند.
عوامل موثر در بهبودی:
بعد از اینکه شرایط بحرانی سکته تمام شد، مرحله ی درمان و بهبودی شروع می شود. در این مرحله به بازگرداندن هر توانایی که فرد از دست داده بود پرداخته می شود و برنامه توانبخشی او شروع می شود.
برنامه ی توانبخشی و درمانی بیمار بستگی به جایگاه آسیب در مغز و توانایی های از دست رفته بیمار دارد.
ممکن است برای مدتی نیاز باشد که بیمار تحت مراقبت های ویژه قرار بگیرد.
سکته آمبولی چه عوارضی می تواند داشته باشد؟
سکته مغزی می تواند تأثیر پایدار روی سلامت شما داشته باشد. این که آیا شما هیچگونه عوارضی را از سکته تجربه می کنید بستگی به شدت سکته مغزی و بخشی از مغز شما دارد که تحت تاثیر قرار گرفته است.
عوارض معمول عبارتند از:
- ادم مغزی یا تورم مغز
- ذات الریه
- عفونت مجاری ادراری (UTI)
- تشنج
- افسردگی
- زخم بستر
- انقباض اندام یا عضلات کوتاه شده ناشی از کاهش حرکت در منطقه آسیب دیده است
- درد شانه
- ترومبوز ورید عمقی (DVT) یا لخته شدن خون در داخل بدن شما (معمولا پاها)
سکته مغزی نیز ممکن است به شرایط زیر منجر شود:
- آفازی یا مشکل صحبت کردن و درک گفتار
- فلجی نیمه بدن، و یا مشکل در حرکت دادن یک طرف بدن
- بی حس (لمس) شدن نیمه بدن، و یا مشکل در حس یک طرف بدن
عوامل خطر برای سکته آمبولی چیست؟
عوامل خطرساز قابل کنترل برای سکته مغزی ایسکمیک عبارتند از:
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- سیگار کشیدن
- چاقی
- ورزش نکردن
- مواد مخدر
برخی از عوامل خطر خارج از کنترل شما هستند. به عنوان مثال، مردان در معرض خطر بالاتری برای سکته مغزی نسبت به زنان هستند، اگر چه زنان بیشتر از سکته مغزی میمیرند!
افرادی که سابقه خانوادگی سکته مغزی دارند، یا افرادی که قبلا سکته خفیف داشته اند نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند. سکته خفیف به عنوان حمله ایسکمیک گذرا (TIA) نیز شناخته می شود.
سایر عوامل خطر غیرقابل کنترل عبارتند از:
- سن بالای ۴۰ سال
- زایمان اخیر
- بیماری های خود ایمنی مانند دیابت یا لوپوس
- بیماری قلبی
- نقص در ساختار قلب
چطور می توان از سکته امبولیک پیشگیری کرد؟
دانستن سطح خطر شما برای سکته می تواند به جلوگیری از سکته مغزی در آینده کمک کند، به ویژه اگر شما از اقدامات پیشگیرانه دیگر استفاده کنید.
در صورت داشتن کلسترول بالا، دیابت یا بیماری های خودایمنی مزمن، با پزشک خود را به طور منظم دیدار کنید. نظارت بر وضعیت و پیروی از توصیه های پزشکان می تواند به جلوگیری یا محدود کردن عوارض احتمالی سکته مغزی کمک کند.
شما می توانید با دنبال کردن یک شیوه زندگی سالم از سکته مغزی جلوگیری کنید:
- حفظ وزن سالم
- خوردن یک رژیم غذایی غنی از میوه ها و سبزیجات
- ورزش کردن منظم
- عدم مصرف مشروبات الکلی
- خودداری از مصرف موادمخدر
- سکته ی آمبولی چیست؟
- علائم و نشانه های خطر سکته ی امبولی
- علت ها و تشخیص سکته ی امبولی
- درمان و توانبخشی سکته ی امبولی
توجه! در این بخش سوالات تخصصی شما توسط متخصصین پاسخ داده نخواهد شد. برای دریافت مشاوره تخصصی می توانید وارد سامانه مشاوره توانءء درمانءءء شوید.
هنوز دیدگاهی منتشر نشده است