سندرم تورت (تیک بدنی) و لکنت

حتما دیدید یک سری افراد تیک های بدنی دارن، مثلا شونه بالا میندازن، سرشون رو میچرخونن یا یه حرکتی با صورت انجام میدن.

بعضی افراد فکر میکنن لکنت هم مثل تیک داشتن هست. یعنی یه فرد داره تو حرفاش تیک میزنه. در حالیکه این دوتا مسئله با هم متفاوت هستن.

عمدتا به اختلال تیک میگن سندرم تورت.

لکنت زبان همان تیک داشتن نیست!

سندرم تورت چیست؟

سندرم تورت (TS) یک اختلال نورولوژی است که با حرکات تکراری و غیرارادی و صداهایی که به نام تیک شناخته می شود مشخص می شود.

یکی از ویژگی های اصلی وجود تیک های حرکتی و صوتی متعدد است.

تیک ها حرکات کلیشه ای، ناگهانی، سریع و کوتاه و تکراری هستند.

انواع تیک های حرکتی:

1. تیک های ساده: حرکت ماهیچه‌ای منفرد (مانند پلک زدن چشم، انقباض سر)
2. تیک های پیچیده: الگوهای هماهنگ حرکات (مانند پریدن، حرکات پیچیده صورت)

انواع تیک های صوتی:

1. صداهای ساده‌: مانند پاک کردن گلو، بو کردن
2. صداهای پیچیده: مانند کلمات، عبارات یا حتی جملات کامل

یکی از تیک های صوتی خاص که اغلب با سندرم تورت همراه است، کوپرولیلیا (سخنان غیرقابل قبول اجتماعی و رکیک) است. در واقع، کوپرولالیا فقط در تعداد کمی از موارد رخ می دهد و اغلب فقط به طور موقت وجود دارد. هیچ دو نفر با سندرم توره ویژگی های تیک یکسان را نشان نمی دهند.

شروع سندرم تورت معمولاً در دوران کودکی رخ می دهد و میانگین سن شروع آن حدود ۶ سالگی است. مطالعات نشان می دهد که تورت از هر ۱۰۰ کودک ۱ نفر را تحت تاثیر قرار می دهد و این امر نادر نیست. این بیماری در مردان بیشتر از زنان است و نسبت آن تقریباً ۴:۱ است.

سندرم تورت چیست؟ (علایم، تشخیص و درمان) »

لکنت چیست؟

از طرف دیگر لکنت یک اختلال گفتاری است که بر روان حرف زدن تأثیر می گذارد.

علایم لکنت:

• تکرار غیر ارادی صداها، هجاها یا کلمات
• طولانی شدن و کشیدن صداها
• وقفه یا گیر (بلاک)

لکنت زبان می تواند از نظر فراوانی و شدت از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و می تواند تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله استرس عاطفی یا هیجان باشد.

لکنت زبان معمولا در اوایل کودکی شروع می شود و بیشتر موارد در سنین ۲ تا ۴ سالگی ظاهر می شود.

این بیماری حدود ۱ درصد از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار می دهد (یعنی در جهان حدود ۷۰ میلیون نفر و در ایران حدود ۸۰۰هزار نفر لکنت دارند). در حالی که علت دقیق لکنت هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اعتقاد بر این است که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، عصبی و محیطی را شامل می شود.

لکنت زبان چیست؟ »

هم سندرم تورت و هم لکنت می توانند به طور قابل توجهی بر زندگی فرد تأثیر بگذارند به ارتباطات، تعاملات اجتماعی و عزت نفس آنها لطمه بزنند.

چطور تشخیص بدیم کودک ما لکنت دارد یا تیک؟

درمان سندرم تورت چگونه است؟

هنوز درمان قطعی ای برای سندرم تورت وجود ندارد، اما گزینه های زیادی وجود دارد که می تواند تیک ها را کاهش داده و گفتار را بهبود بخشد.

با توجه به انجمن تورت آمریکا، ۶ روش درمانی مختلف ممکن است برای فرد مبتلا به آن موثر باشد:

۱. دارو

در برخی کشورها، همراه با رفتار درمانی و تحریک عمیق مغز، متخصصان گاهی استفاده از آگونیست‌های آلفا۲-آدرنرژیک مانند کلونیدین، محرک‌های CNS و داروهای اعصاب غیر معمول را برای مدیریت علائم شدید تورت توصیه می‌کنند.

۲. مداخله رفتاری جامع برای تیک ها (CBIT)

یک مطالعه کودکان که در سال ۲۰۱۰ در مجله انجمن پزشکی آمریکا (JAMA) منتشر شد، نشان می‌دهد که ۵۲.۵ درصد از شرکت‌کنندگانی که CBIT دریافت کردند، در مقایسه با ۱۸.۵ درصد که گروه کنترل بودند (بدون CBIT) شدت علایم آنها کاهش پیدا کرد.

نتایج مشابه در مطالعات بزرگسالان (۳۸٪ از بزرگسالان که به CBIT پاسخ مثبت می دهند) نشان می دهد که این شکل از درمان ممکن است در کنترل و کاهش شدت علائم مرتبط با TS و سایر اختلالات تیک مفید باشد.

۳. گفتاردرمانی

آسیب شناس گفتار زبان می تواند به شرایطی که معمولاً با تورت (مثل لکنت) همراه است کمک کند.

سایر شرایط همزمان شامل اختلال زبانی اجتماعی، OCD و ADHD است.

کودکان و بزرگسالان مبتلا به تورت با یک یا چند مورد از این شرایط همزمان می توانند از گفتار درمانی بهره مند شوند.

اغلب این افراد با چالش های یادگیری مبتنی بر زبان مواجه هستند.

آنها در یادگیری کلمات جدید، روابط کلمات و نحو زبان مشکل دارند.

آنها همچنین ممکن است در درک سؤالات، پرسیدن سؤال، دنبال کردن یا دادن دستورالعمل و درک جملاتی که می شنوند با مشکل مواجه شوند.

مداخله یک گفتاردرمانگر می تواند به آنها در گسترش دایره لغات، به دست آوردن درک زبان گفتاری و زبان نوشتاری کمک کند.

۴. ماری جوانا پزشکی

اثرات ماری جوانا بر تورت در بسیاری از نقاط جهان به خوبی بررسی نشده است. محدودیت‌های تحقیقاتی روی ماری‌جوانا، مطالعات تأثیرات آن بر بیماری‌ها و اختلالات مزمن مختلف را محدود کرده است.

با این حال، چندین نشریه از سراسر جهان نشان می دهد که THC (دلتا-۹-تتراهیدروکانابینول)، جزء ماری جوانا می تواند شدت علائم سندرم تورت را کاهش دهد.

در حال حاضر، مطالعات آلمان، کانادا و اسرائیل استفاده از عصاره حشیش و ماری جوانای پزشکی را در کاهش تیک های مرتبط با تورت گزارش می دهند.

عصاره، روغن، کپسول و مواد خوراکی CBD (کانابیدیول) در حال حاضر به راحتی در چندین کشور در دسترس است که مطالعات در مورد اثرات CBD و THC بر افراد مبتلا به تورت را بسیار در دسترس می‌کند.

اکیدا خودسرانه و به بهانه درمان، به هیچ عنوان مصرف نداشته باشید!

۵. تحریک عمیق مغز (DBS)

DBS تکنیک جدیدی است که از کاشت الکترود در مغز استفاده می کند.

برای درمان بیماری پارکینسون، وسواس فکری-عملی و دیستونی نیز استفاده می شود.

در حال حاضر، تحریک عمیق مغز فقط برای بیمارانی استفاده می شود که به درمان شناختی رفتاری سنتی (CBT) یا داروها پاسخ نمی دهند.

این یک روش تهاجمی با نتایج امیدوارکننده برای درمان سندرم تورت است.

با این حال، عوارض بالقوه کوتاه مدت و بلند مدت دارد. موارد اولیه شامل خونریزی موضعی، سکته مغزی تصادفی، تغییر ناخواسته گفتار یا بینایی است.

۶. دستگاه دندانپزشکی

ابزارهای ارتز دندانی در چند سال اخیر به عنوان یک درمان بالقوه برای تورت مطرح بوده است.

این دستگاه ها ممکن است به طور بالقوه تیک های عضلانی تورت را زمانی که افراد مبتلا به تورت آنها را در دهان می گذارند، کاهش دهند.

تحقیقات هنوز در مورد اثربخشی دستگاه های دندانپزشکی در درمان تورت ادامه دارد.

مواد زیادی در دسترس نیست، اما انجمن تورت آمریکا منابعی را به چندین سازمان دندانپزشکی، تحقیقات و متخصصان بالینی در تورت اختصاص داده است تا امکانات درمان را بررسی کنند.

درمان لکنت زبان چگونه است؟

درمان لکنت به عوامل مختلفی از جمله شدت لکنت و سن فرد دارای لکنت بستگی دارد.

چند روش درمانی بین لکنت و تورت مشابه است. درمان بالقوه لکنت شامل موارد زیر است:

۱. گفتار درمانی

برای کودکان، روش غیر مستقیم است. اکثر کودکان زیر ۶ سال شانس بهبود سریع را دارند زیرا رفتارهای ثانویه آنها شروع نشده است.

گنجاندن تمرینات گفتاری در برنامه روزانه آنها ممکن است کمک کند بهبود یابند و گفتار آنها طبیعی شود.

کودکان بزرگتر، نوجوانان و بزرگسالان ممکن است از گفتار درمانی منظم تحت هدایت یک گفتاردرمانگر بهره مند شوند.

گفتار درمانی ممکن است به شما یاد دهد که چگونه عمداً لکنت کنید تا بتوانید درک بهتری از لکنت خود به دست آورید.

گاهی هدف گفتار درمانی رهایی از لکنت زبان نیست، بلکه هدف از گفتار درمانی کم کردن و سبک کردن لکنت است.

۲. دستگاه های الکترونیکی

فناوری نقش اساسی در درمان لکنت داشته است.

تکنیک های بازخورد شنیداری تاخیری (DAF) در درمان لکنت رایج و موثر بوده است. این تکنیک شامل ایجاد یک تاخیر چند میکروثانیه بین کلمات گفتاری و شنوایی شخص است.

یکی دیگر از روش‌های مشابه، گفتار فرد را تقلید می‌کند تا مانند صحبت کردن به صورت گروهی به نظر برسد.

صحبت کردن/خواندن گروهی در درمان لکنت در گذشته بسیار موثر بوده است.

استفاده از فن آوری تضمین می کند که یک فرد می تواند از مزایای صحبت کردن/خواندن گروهی به تنهایی در طول درمان خصوصی یا در خانه بهره مند شود.

۳. درمان شناختی- رفتاری

درمان شناختی رفتاری (CBT) برای نوجوانان و بزرگسالانی که لکنت دارند بسیار مهم است.

لکنت معمولاً اثرات منفی دائمی بر سلامت روان دارد.

با بزرگتر شدن فرد دارای لکنت، احساساتی مانند اضطراب، ترس و شرم باعث ارتباط آنها با صحبت کردن می شود.

افراد مبتلا به لکنت خفیف اغلب از صحبت کردن در موقعیت های عمومی برای پنهان کردن لکنت خود اجتناب می کنند.

در حالی که افراد مبتلا به لکنت شدید اغلب به دلیل تجربه ای که در مورد قلدری و تبعیض دارند برای شغل درخواست نمی کنند.

درمان شناختی رفتاری می تواند به افراد کمک کند تا سلامت روانی خود را بازیابی کنند و در عین حال به آنها شجاعت و اعتماد به نفس لازم برای پذیرش لکنت خود را بدهد.

به‌علاوه، می‌تواند خستگی، استرس و مشکلات عزت نفس را برطرف کند.

راهنمای جامع درمان لکنت کودکان »

لکنت و تیک داشتن چه ارتباطی بهم دارند؟

تحقیقات نشان داده اند که سندرم تورت به دلیل مسائل ژنتیکی در خانواده های مستعد بروز پیدا می کند.

به طور مشابه هم لکنت در خانواده هایی مشاهده می شود که زمینه ارثی یا ژنتیکی قوی تری دارند.

سندرم تورت ناشی از اختلال در عملکرد دوپامین در مغز است. دوپامین یک انتقال دهنده عصبی (یک ماده که بین سلول های مغز، پیام ها رو انتقال میده)، نقش مهمی در کنترل حرکات و پردازش گفتار دارد.

نکته جالب اینکه در افراد دارای لکنت هم سطوح نامنظمی از دوپامین در مغز را شاهد هستیم.

تحقیقات اولیه روی سندرم تورت در سال ۱۹۹۶ نشان داد که ۳ ژن در پنج اختلال مشترک هستند:

• لکنت
• سندرم تورت
• اختلال کمبود توجه
• اختلال وسواس فکری-جبری
• تیک

۳ ژن مسئول کنترل ترشح و سطوح دوپامین هستند. در افرادی که حداقل یکی از این ۵ اختلال را دارند، این ۳ ژن برای همیشه روشن می شوند.

به همین دلیل تصور میشود این دو اختلال احتمالا زمینه ی ژنتیکی مشترکی می توانند داشته باشند!

لکنت زبان همان تیک داشتن است؟!

یک سوءتفاهم رایج اینه که فکر میکنیم یکی از این مشکلات علت یکی دیگه ست. یعنی لکنت منجر به تیک میشه، یا تیک داشتن منجر به لکنت میشه. ولی اینطور نیست.

لکنت و تیک داشتن دو اختلال مجزا هستند.

برخی افراد ممکن است هر دو مشکل را باهم داشته باشند.

عمدتا همین تصورات غلط درباره لکنت مانع از درمان آن می شود. پیشنهاد میکنیم مقاله ی زیر را بخوانید.

۱۴ تصور اشتباه درباره لکنت کودکان »

آیا ممکن است در بزرگسالی لکنت یا تیک شروع شود؟

معمولا این اتفاق نادر است.

در مورد سندرم تورت معمولا در کودکی و قبل از ۱۸ سالگی شروع می شود.

در مورد لکنت معمولا در سنین ۲-۵ سالگی شروع می شود.

اما باید بدانید دو مدل لکنت هستند به نام های لکنت عصب‌زاد و لکنت روان‌زاد که در بزرگسالی ممکن است شروع شوند! اگر میخواهید در مورد آنها بیشتر بدانید:

علت لکنت ناگهانی در بزرگسالان چیست؟ »

کی برای درمان اقدام کنیم؟

تشخیص به موقع و درمان زودهنگام در هر دو اختلال بسیار مهم است. این موارد می توانند بسیار کمک کننده باشند:

• مشاهده اولیه: به فراوانی و ماهیت تیک ها یا دوره های لکنت توجه کنید. درمان زودهنگام می تواند تفاوت قابل توجهی ایجاد کند.
• با متخصصان مشورت کنید: اگر مشکوک هستید که فرزندتان به سندرم تورت مبتلا است یا لکنت دارد، با یک متخصص مغز و اعصاب کودکان برای سندرم تورت یا یک گفتاردرمانگر برای لکنت مشورت کنید.(می توانید با ما نیز در ارتباط باشید)
• آموزش نجات بخش است: خود و خانواده خود را در مورد سندرم تورت و لکنت آموزش دهید. درک این شرایط باعث کاهش انگ زدن به کودک می شود و به شما قدرت می دهد تا از فرزند خود دفاع کنید. پیشنهاد میکنیم مقالات موجود در سایت را نیز بررسی و مطالعه کنید.
• همکاری مدرسه: حضوری با معلم فرزندتان صحبت کنید تا شرایط را کاملا درک کنند.

درمان لکنت یا تیک داشتن را عقب نندازید!

۶ اول شروع لکنت یا سندرم تورت زمان طلایی است. از دستش ندهید!

خانواده ها در منزل چکار کنند؟

انجام این موارد می تواند مشکل را بسیار کمتر کند:

ارتباط باز را تقویت کنید: فرزند خود را تشویق کنید تا احساسات خود را در مورد مشکل خود بیان کند. فعالانه گوش دهید و تجربیات آنها را تأیید کنید، مطمئن شوید که می دانند تنها نیستند و احساساتشان درک می شود.

تقویت مثبت ارائه کنید: موفقیت ها را هر چقدر هم که کوچک باشد جشن بگیرید. تمرکز بر نقاط قوت و دستاوردها به ایجاد عزت نفس و انعطاف پذیری در مواجهه با چالش ها کمک می کند.

تفاوت ها را عادی کنید: به فرزندتان و دیگران بیاموزید که تفاوت ها بخشی از چیزی است که همه را منحصر به فرد می کند. این حس پذیرش و تعلق را تقویت می کند که برای شرایط عاطفی و روانی بسیار مهم است.

ارتباطات اجتماعی را تشویق کنید:کودک خود را تشویق کنید در گروه های همسالان خودش که وضعیت او را درک می کنند شرکت کند.

به دنبال حمایت برای خود باشید: مراقبت از فردی که مبتلا به سندرم تورت یا لکنت زبان است می تواند چالش برانگیز باشد. با گروه‌های حمایتی برای والدین و مراقبان تماس بگیرید، جایی که می‌توانید تجربیات خود را به اشتراک بگذارید، دلگرمی بیابید و از دیگران در مسیرهای مشابه بیاموزید.

اکثر افراد از موارد بالا ساده عبور می‌کنند، شما اینطور نباشید!

در نهایت برای درمان با ما درارتباط باشید.